Σε ανταλλαγή απόψεων για τη βελτίωση των υποδομών στις μεταφορές και στη διακίνηση εντός και εκτός πόλεων των ατόμων με αναπηρίες προέβησαν τη Δευτέρα κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους ο Υπουργός Μεταφορών, Συγκοινωνιών και Έργων, Αλέξης Βαφεάδης και η Υφυπουργός Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Μαριλένα Ευαγγέλου με εκπροσώπους της Κυπριακής Συνομοσπονδίας Οργανώσεων Αναπήρων (ΚΥΣΟΑ), στο Υπουργείο Μεταφορών.
Μετά τη συνάντηση ο κ. Βαφεάδης ανέφερε ότι ακούστηκαν με προσοχή τα προβλήματα τα οποία έχουν κάθε μέρα στους δρόμους, στις πόλεις, και στα χωριά τα άτομα με αναπηρίες και στη διακίνησή τους τόσο εντός όσο και εκτός των πόλεων. «Θεωρούμε ότι είναι μια σημαντική δράση αυτή που έχουμε κάνει σήμερα, θα μας βοηθήσει πολύ να βελτιώσουμε τις υποδομές μας, τόσο τις παθητικές (τους δρόμους και τα πεζοδρόμια) όσο και τις ενεργητικές (τα μέσα μαζικής μεταφοράς), ούτως ώστε η κοινωνία να γίνει πιο συμπεριληπτική», είπε.
Υπέδειξε ότι θα πρέπει να μπορούν τα μέλη του ΚΥΣΟΑ να συμμετέχουν ενεργά στην καθημερινή ζωή και να συνεισφέρουν όσα μπορούν και άξια να συνεισφέρουν. Συνεπώς, συμπλήρωσε, είναι μια δράση που ξεκίνησε και θα συνεχιστεί, με μια αμφίδρομη ανταλλαγή απόψεων και μια ενημέρωση τόσο του ΚΥΣΟΑ όσο και των Υπουργείων «ούτως ώστε να μπορούμε να λαμβάνουμε περισσότερα και καλύτερα μέτρα».
Ο κ. Βαφεάδης εξήγησε ότι συζητήθηκε η βελτίωση που απαιτείται στις υποδομές για να μπορούν να κινούνται τα άτομα με αναπηρίες με μεγαλύτερη ευκολία και άνεση και έφερε ως παράδειγμα τη βελτίωση της χρήσης των πεζοδρομίων σημειώνοντας ότι δεν μπορεί να υπάρχουν στα πεζοδρόμια εμπόδια που να εμποδίζουν τα άτομα με αναπηρίες να μετακινηθούν. Σημείωσε ότι το πιο σημαντικό είναι η δυνατότητα πρόσβασης στο χώρο εργασίας, λέγοντας ότι συζητήθηκαν και τρόποι για βελτίωση των δημόσιων συγκοινωνιών.
Σε ερώτηση για το εάν υπάρχουν χρονοδιαγράμματα για την υλοποίηση δράσεων ο κ. Υπουργός επεσήμανε ότι έχουν γίνει δράσεις, αλλά θα πρέπει να γίνονται πιο γρήγορα. «Είμαστε εδώ διότι ως Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, υπάρχουν θέματα τα οποία θα πρέπει να δούμε σε συνεργασία με το Υπουργείο Μεταφορών και με άλλα Υπουργεία», είπε από πλευράς της η Υφυπουργός Πρόνοιας.Εξήγησε ότι τα θέματα των ατόμων με αναπηρίες αντιμετωπίζονται ολιστικά από την Κυβέρνηση και για αυτό υπάρχει αγαστή συνεργασία ώστε να υπάρχουν οι βέλτιστες πρακτικές και δράσεις «και να είμαστε όσο το δυνατόν πιο κοντά στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα άτομα με αναπηρίες».
Η κ. Ευαγγέλου σημείωσε ότι υπάρχει πολιτική βούληση εκφρασμένη σε ανώτατο επίπεδο, από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ότι είναι προτεραιότητα τα θέματα που αφορούν στα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες υποδεικνύοντας ότι «προς αυτή την κατεύθυνση κινούμαστε». Είπε ακόμα ότι η συνεργασία με την ΚΥΣΟΑ είναι συνεχής, αδιάλειπτη και έχει ξεκινήσει ένας διάλογος «έτσι ώστε να εκσυγχρονίσουμε, να βελτιώσουμε και να προχωρήσουμε σε μια νέα νομοθεσία σε ό,τι αφορά στα άτομα με αναπηρίες».
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος της ΚΥΣΟΑ, Χριστάκης Νικολαΐδης, είπε ότι η συνάντηση έχει ως αποτέλεσμα ένα θετικό κλίμα και ανοίγει προοπτικές για επίλυση πολλών στρεβλώσεων που χρονίζουν στην Κύπρο. «Θεωρούμε ότι τα άτομα με αναπηρίες θα πρέπει να ενσωματωθούν με όλους τους τρόπους στην κοινωνία. Να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν απρόσκοπτα τις δημόσιες μεταφορές, να μπορούν να κινούνται σε πεζοδρόμια, στους δρόμους, να μπαίνουν στα κτήρια και πολλά άλλα, χωρίς εμπόδια. Αυτά ασφαλώς στη χώρα μας πρέπει να υλοποιηθούν το συντομότερο», είπε ο κ. Νικολαΐδης.
Πρόσθεσε ότι «αναμένουμε και φάνηκε ότι υπάρχει κατανόηση και από τον Υπουργό και από την Υφυπουργό για τα ζητήματά μας και ευελπιστούμε ότι θα βρουν τη λύση τους σε συνεργασία μαζί μας». Αυτό είναι το πιο σημαντικό, συνέχισε, ότι οποιαδήποτε έργα πραγματοποιούνται θα πρέπει να γίνονται σε συνεργασία με την ΚΥΣΟΑ και το κίνημα των ατόμων με αναπηρίες. «Αναμένουμε ένα θεσμικό διάλογο σε ό,τι αφορά τα ζητήματα που μας αφορούν», κατέληξε.
Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα στον τομέα της παιδείας, το οποίο χαρακτηρίζεται ως το πιο δύσκολο και πολύπλοκο, είναι η Ειδική Εκπαίδευση, για την οποία το αρμόδιο Υπουργείο βρίσκεται υπ’ ατμό, ώστε να υλοποιήσει τις υποσχέσεις του, μετά και τις δημόσιες εξαγγελίες του Προέδρου της Δημοκρατίας. Ο διάλογος που πραγματοποιήθηκε με τους εμπλεκόμενους φορείς έχει δώσει όλα τα εφόδια στο Υπουργείο Παιδείας, το οποίο κατέληξε στις αλλαγές που προωθεί και επιδιώκει να ολοκληρώσει μέχρι τον Μάιο, ώστε με τη νέα σχολική χρονιά να τις θέσει σε ισχύ.
Τον περασμένο Οκτώβριο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε βγει μπροστά και εξήγγειλε το διάλογο ανάμεσα σε Υπουργείο Παιδείας και εμπλεκόμενους φορείς στον τομέα της ειδικής εκπαίδευσης, με στόχο να υπάρξει μετάβαση προς την ενιαία εκπαίδευση. Το γεγονός ότι το εν λόγω θέμα είναι στις προτεραιότητες της Κυβέρνησης διαφάνηκε και από τις εξαγγελίες του Νίκου Χριστοδουλίδη, την περασμένη Δευτέρα, κατά τις οποίες είχε τονίσει πως «από τον Σεπτέμβριο του 2024 αρχίζει, ως αποτέλεσμα του δομημένου διαλόγου που βρίσκεται σε εξέλιξη, η υλοποίηση της αναδιοργανωμένης Ειδικής Εκπαίδευσης, δίνοντας ώθηση στην εφαρμογή του μακροπρόθεσμου προγραμματισμού για μετάβαση στο συμπεριληπτικό σχολείο».
Αυτό που επιδιώκει το Υπουργείο Παιδείας πριν τον Σεπτέμβριο, αλλά και πριν το καλοκαίρι, είναι να ολοκληρωθούν όλες οι διαδικασίες που γίνονται, ώστε να γίνει το πολυπόθητο πρώτο βήμα προς την μεγάλη μεταρρύθμιση στον τομέα της ειδικής εκπαίδευσης. Πάντως, αυτό που τονίζεται είναι ότι έχει ήδη ολοκληρωθεί ο διάλογος, από τον περασμένο Δεκέμβριο και έχουν κατατεθεί οι απόψεις των εμπλεκόμενων φορέων ενώπιον της Αθηνάς Μιχαηλίδου.
Το Υπουργείο Παιδείας, αφού μελέτησε τις θέσεις όλων των εμπλεκόμενων, προχώρησε στο επόμενο βήμα, που ήταν η αποκωδικοποίηση των θεμάτων που έθεσαν οι φορείς ενώπιον του, ώστε να καταλήξει στις δράσεις, στις οποίες θα προχωρήσει.
Οι αλλαγές στο θέμα των συνοδών
Το πρώτο κεφάλαιο που θα ανοίξει το Υπουργείο Παιδείας και θέλει να πετύχει αλλαγές πριν την λήξη της τρέχουσας σχολικής χρονιάς είναι το μεγάλο ζήτημα των συνοδών. Ένα θέμα που έχει καταντήσει ο μόνιμος πονοκέφαλος και η καυτή πατάτα για το Υπουργείο, αφού προκαλεί συνεχώς προβλήματα, παρά τις προθέσεις που υπάρχουν για επίλυση. Προς αυτό το σκοπό, για να βρεθεί η μόνιμη λύση, το Υπουργείο Παιδείας θέλει να προχωρήσει σε έγκαιρη καταγραφή των αναγκών, ώστε να γίνει ο προγραμματισμός και οι τοποθετήσεις πριν την έναρξη της σχολικής χρόνιας.
Αυτό είναι και το μεγάλο στοίχημα, καθώς κάθε χρόνο γίνεται η ίδια αναφορά, όμως κάθε χρόνο παρατηρείται το ίδιο πρόβλημα και στο τέλος τα παιδιά μένουν στο σπίτι για αρκετές εβδομάδες, επειδή δεν έχουν την κατάλληλη στήριξη που χρειάζονται για να μπορούν να παρακολουθήσουν τα μαθήματά τους. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, το Υπουργείο Παιδείας ζητά και τη στήριξη των γονέων, στην άμεση καταβολή των αιτήσεων και των αποδεικτικών, για να γίνουν όλα τα απαραίτητα βήματα πριν την έναρξη των μαθημάτων.
Με τις αλλαγές που προωθούνται, το Υπουργείο θέλει να δημιουργήσει ένα μητρώο, όπου θα υπάρχουν τα αποδεικτικά έγγραφα για τα παιδιά που αιτούνται συνοδό, ώστε να αποφεύγεται η συνεχής ανάγκη για καταβολή τους, κάθε φορά που οι γονείς προβαίνουν σε αίτηση. Με αυτό τον τρόπο, οι Επαρχιακές Επιτροπές, που είναι οι αρμόδιες για να παρέχουν συνοδούς στα παιδιά, θα λαμβάνουν αποφάσεις συντομότερα.
Έρχεται διαφοροποιημένο υλικό
Το δεύτερο ζήτημα, που θέλει να αλλάξει άμεσα το Υπουργείο Παιδείας, αφορά στην παροχή διαφοροποιημένου υλικού στα παιδιά της ειδικής εκπαίδευσης, που βρίσκονται στις γενικές τάξεις. Ένα αίτημα των γονιών των παιδιών με αναπηρίες, για το οποίο υπήρξε και τοποθέτηση της Επιτρόπου Προστασίας Δικαιωμάτων του παιδιού και παρά τις οδηγίες που είχαν δοθεί από το Υπουργείο, υπήρχαν περιπτώσεις που δεν τηρούνταν, με αποτέλεσμα να υπάρχει αποκλεισμός των παιδιών.
Το Υπουργείο Παιδείας έχει κατέλθει σε συμφωνία με την Ελλάδα, ώστε να αξιολογήσει το δικό της υλικό, ενώ εκπονείται και υλικό από την Κύπρο, ώστε οι εκπαιδευτικοί σε Δημοτική και Μέση Εκπαίδευση, να είναι σε θέση να βοηθούν τα παιδιά που χρειάζονται αυτό το υλικό. Αυτό που ξεκαθαρίζεται είναι πως διαφοροποιημένο υλικό είναι και τα ειδικά λογισμικά που χρησιμοποιούνται από κάποια παιδιά και έχει αποφασιστεί να δοθεί ειδική έμφαση, για να υπάρξει εκσυγχρονισμός.
Αυτά τα δύο κεφάλαια είναι οι βραχυπρόθεσμοι στόχοι του Υπουργείου Παιδείας, το οποίο θέλει μέχρι τον Μάιο να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες και αμέσως μετά να ανοίξει ο διάλογος για το μεγάλο θέμα της τροποποίησης της νομοθεσίας.
Η Ablebook σε συνεργασία με την ΠΟΑΑ Λεμεσού (Παγκύπρια Οργάνωση Αποκατάστασης Αναπήρων) πραγματοποίησαν την Ημερίδα Ενημέρωσης για το Ablebook App στις 07 Φεβρουαρίου 2024, στο Pefkos City Hotel.
Οι παρευρισκόμενοι ενημερώθηκαν για τις καινοτόμες ψηφιακές υπηρεσίες που προσφέρει το Ablebook App για την προώθηση της προσβασιμότητας και των ίσων ευκαιριών. Εκφράζουμε τις ειλικρινείς μας ευχαριστίες προς το Pefkos City Hotel για τη φιλοξενία και τη στήριξή τους σε αυτήν την προσπάθεια. Η παρουσίαση του Ablebook App επιπλέον τίμησε με την παρουσία του τον Δήμαρχο του Δήμου Λεμεσού κ. Νίκος Νικολαΐδης, ο οποίος αναγνώρισε τη σημασία της προσβασιμότητας σε κάθε Δήμο και τόνισε την αναγκαιότητα των Δημοτικών Αρχών να συμβάλουν σε αυτό το έργο.
Η Ablebook δεσμεύεται να συνεχίσει να εργάζεται προς την κατεύθυνση της προώθησης της προσβασιμότητας και της διασφάλισης ίσων ευκαιριών για όλους. Το Ablebook App αναμένεται να γίνει ένα αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας, επιτρέποντας σε άτομα με αναπηρία και ευάλωτες ομάδες να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνία.
Σε στάση αναμονής βρίσκεται η Οργάνωση Παραπληγικών Κύπρου (ΟΠΑΚ) σχετικά με το αίτημά της για να μπει τάξη στα κριτήρια των ξενοδοχείων ώστε να καθίστανται προσβάσιμα για τα άτομα με κινητικά προβλήματα, αφού κατά τη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε προ μηνών με τον Υφυπουργό Τουρισμού, Κώστα Κουμή, δόθηκαν διαβεβαιώσεις πως το ζήτημα θα επιλυθεί.
Το κενό στους ελέγχους για το εάν τηρούν τα κριτήρια προσβασιμότητας τα ξενοδοχεία, διαφάνηκε πιο έντονα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου η Οργάνωση έγινε δέκτης δεκάδων παραπόνων από μέλη της, κυρίως όσον αφορά την επίσημη λίστα στην οποία αναγράφονται οι ξενοδοχειακές μονάδες που προσφέρουν υπηρεσίες σε ΑμεΑ. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις μέλη της ΟΠΑΚ που είχαν προγραμματίσει τις διακοπές τους σε ξενοδοχεία που επέλεξαν από την εν λόγω λίστα, εν τέλει αντί για διακοπές, πέρασαν τις μέρες τους ταλαιπωρημένοι και απομονωμένοι λόγω της ακαταλληλότητας των υποδομών.
Στο πλαίσιο αυτό, αναμένεται το Υφυπουργείο Τουρισμού να ανακοινώσει τον τρόπο με τον οποίο θα χειριστεί τα κενά που καταγράφηκαν μέσα από σχετικούς ελέγχους και να εκπονήσει νέο μητρώο που θα καλύψει όλα τα προσβάσιμα ξενοδοχεία, ενώ αναμένουν συμμόρφωση των ξενοδοχείων με τη νομοθεσία.
Όπως ανέφερε μιλώντας στον REPORTER, o πρόεδρος της Οργάνωσης, Δημήτρης Λαμπριανίδης, το Υφυπουργείο έδωσε την υπόσχεση πως λάβουν σύντομα ενημέρωση για τις διαδικασίες. «Αποτελεί πλέον γεγονός και ένα σοβαρό ζήτημα, ότι αρκετά ξενοδοχεία, χωρίς να κατέχουν ειδικές άδειες, παρανομούν στα θέματα προσβασιμότητας. Η νομοθεσία που αφορά στην προσβασιμότητα των ξενοδοχείων ψηφίστηκε 1986, ενώ η νομοθεσία για τα κτήρια ψηφίστηκε από το 1999. Από το 1999 μέχρι σήμερα, είναι αδιανόητο να μην υπάρχει μητρώο για το ποια ξενοδοχεία είναι πράγματι προσβάσιμα», είπε.
Ζητούν περισσότερα προσβάσιμα ξενοδοχεία τριών αστέρων
Παράλληλα ο κος Λαμπριανίδης ανέφερε πως πέραν των πιο πάνω συζήτησε με τον αρμόδιο Υφυπουργό και τις τιμές των προσβάσιμων ξενοδοχείων με την Οργάνωση να ζητά περισσότερα προσβάσιμα ξενοδοχεία τριών αστέρων, που θα προσφέρουν σε όλους την ευκαιρία για ολιγοήμερες διακοπές. «Τα περισσότερα προσβάσιμα ξενοδοχεία είναι πέντε αστέρων και δεν έχουν όλοι την οικονομική ευχέρεια να πληρώσουν τη διαμονή τους σε ένα τέτοιο ξενοδοχείο και θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα διαμονής σε ξενοδοχεία τριών αστέρων και να προσφέρονται προσιτές τιμές», είπε.
Τέλος, ο κος Λαμπριανίδης σημείωσε πως όλα τα ζητήματα που εμπίπτουν στην προσβασιμότητα των ξενοδοχείων είναι πολύ σοβαρά. «Αναμένουμε τουλάχιστον πριν από την καλοκαιρινή περίοδο πως θα έχουμε μια αξιόπιστη λίστα με τα προσβάσιμα ξενοδοχεία. Είναι κάτι για το οποίο θα πιέσουμε. Όλοι οι άνθρωποι θα πρέπει να έχουμε επιλογές και να γνωρίζουμε που μπορούμε να κάνουμε διακοπές με ασφάλεια μαζί με την οικογένειά μας», είπε.
Η Ablebook και ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Πολλαπλής Σκλήρυνσης πραγματοποίησαν μια επιτυχημένη παρουσίαση του Ablebook App την Τετάρτη 24 Ιανουαρίου, στην αίθουσα Φουαγιέ του Δήμου Στροβόλου. Οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για τις καινοτόμες ψηφιακές υπηρεσίες που προσφέρει η Ablebook για την προώθηση της προσβασιμότητας και των ίσων ευκαιριών.
Το Ablebook App αποτελεί την πρώτη διαδικτυακή πλατφόρμα στην Κύπρο που παρέχει πληροφορίες για προσβάσιμα μέρη και υπηρεσίες για άτομα με αναπηρίες και ευάλωτες ομάδες. Οι συμμετέχοντας στην εκδήλωση είχαν την ευκαιρία να εξοικειωθούν με τις λειτουργίες του Ablebook App και να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο η εταιρεία στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρία και των ευάλωτων ομάδων.
Ενώ εκφράζουμε τις ειλικρινείς μας ευχαριστίες προς το Δήμο Στροβόλου για την ευγενική παραχώρηση του χώρου, η παρουσίαση του Ablebook App σημάδεψε επίσης με την παρουσία του Δήμαρχο του Δήμου Στροβόλου κ. Ανδρέα Παπαχαραλάμπους, που τίμησε την εκδήλωση με μια ενθαρρυντική ομιλία για τη σημασία της προσβασιμότητας στην κοινότητά μας.
Η Ablebook Ltd δεσμεύεται να συνεχίσει να εργάζεται προς την κατεύθυνση της προώθησης της προσβασιμότητας και της διασφάλισης ίσων ευκαιριών για όλους. Το Ablebook App αναμένεται να γίνει ένα αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας, επιτρέποντας σε άτομα με αναπηρία και ευάλωτες ομάδες να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνία.
Στην Επιτροπή Μεταφορών της Βουλής ξεκινά η συζήτηση για την πρόταση νόμου που κατέθεσε ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ Ανδρέας Αποστόλου, για αύξηση του προστίμου σε όσους σταθμεύουν παράνομα σε χώρους στάθμευσης για ΑμεΑ.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την πρόταση νόμου, εάν κάποιος σταθμεύσει παράνομα για πρώτη φορά σε χώρο ΑμεΑ το πρόστιμο από €300 αυξάνεται στα €500. Παράλληλα σε περίπτωση όμως που κάποιο πρόσωπο επαναλάβει το αδίκημα, δεν θα εκδίδεται πρόστιμο αλλά το πρόσωπο θα υπόκειται σε δίωξη δυνάμει των προνοιών του περί Μηχανοκίνητων Οχημάτων και Τροχαίας Κινήσεως Κανονισμών, οι οποίοι προβλέπουν ότι όποιος τους παραβιάζει είναι ένοχος αδικήματος και υπόκειται σε ποινή φυλάκισης μέχρις ενός έτους ή/και σε χρηματική ποινή €1.708.
Στο σκεπτικό της πρότασης νόμου ο κ. Αποστόλου αναφέρει ότι «η τροποποίηση κρίνεται αναγκαία και για αυστηροποίηση του νομικού πλαισίου, ώστε να επιλυθούν τα προβλήματα που σχετίζονται με το δικαίωμα για απρόσκοπτη διακίνηση των ατόμων με αναπηρία, το οποίο αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη συμμετοχή τους στα κοινά, καθώς παρατηρείται έξαρση του φαινομένου στάθμευσης οχήματος σε χώρους στάθμευσης οχημάτων για άτομα με αναπηρίες από μη δικαιούχα άτομα».
Αποστόλου: Πρέπει να δούμε και το θέμα των ελέγχων από την Αστυνομία
Ο Ανδρέας Αποστόλου ανέφερε: «Θεωρώ ότι είναι ανεπαρκή το πλαίσιο που έχουμε τώρα όσον αφορά τους ελέγχους και τις καταγγελίες για αυτές τις παραβάσεις. Συμφωνούν μαζί μου και οι οργανώσεις αναπήρων οι οποίες κλήθηκαν και θα παραστούν στη σημερινή συνεδρία για να τοποθετηθούν. Το φαινόμενο να σταθμεύουν παράνομα άτομα σε αυτές τις θέσεις δυστυχώς παρατηρείται πολύ συχνά. Ακόμα και σε ζωτικής σημασίας υπηρεσίες όπως τα νοσοκομεία. Είναι απαράδκεκτο άτομα ΑμΕΑ ή γονείς με παιδιά ΑμΕΑ να μην βρίσκουν χώρο να σταθμεύσουν επειδή κάποια ασυνείδητοι που δεν έχουν δικαίωμα να παρκάρουν.
Πρέπει να σημειώσουμε όμως ότι εκτός από την αύξηση των ποινών θα πρέπει να δούμε και τους ελέγχους που κάνει η αστυνομία. Φαίνεται ότι οι έλεγχοι είναι ανεπαρκείς. Εμείς θα προσπαθήσουμε στη Βουλή να κάνουμε αυτό που μπορούμε, να αλλάξουμε το πλαίσιο για τις ποινές. Την ίδια ώρα μας πρέπει να εξεταστούν και να παρθούν και άλλα μέτρα έτσι ώστε να αυξηθούν οι έλεγχοι και να γίνουν πιο αποτελεσματικοί. Γι’ αυτό καλέσαμε στην συζήτηση και την αστυνομία για να γίνει μια ευρύτερη συζήτηση. Επικοινώνησα με τον Υπουργό Μεταφορών ο οποίος στηρίζει την πρόταση που κατέθεσα. Θεωρώ ότι θα γίνει μια καλή συζήτηση για να εξετάσουμε τι μπορούμε να κάνουμε για το σοβαρό αυτό θέμα».
Ο Πρόεδρος της Οργάνωσης Παραπληγικών Κύπρου Δημήτρης Λαμπριανίδης, για το θέμα ανέφερε: «Η πρόταση νόμου είναι προς την σωστή κατεύθυνση. Εμείς όμως ως οργάνωση θεωρούμε απαραίτητο να αυξηθεί και η επιτήρηση από την αστυνομία και τους τροχονόμους διότι το βασικότερο πρόβλημα είναι η ελλιπείς επιτήρηση. Ο κόσμος νιώθει ότι δεν θα τιμωρηθεί και έτσι με ευκολία παρκάρει παράνομα σε θέσεις ΑμΕΑ».
Στο πλαίσιο των φετινών Βραβείων Καινοτομίας του Οργανισμού Εργοδοτών και Βιομηχανικών Επιχειρήσεων (ΟΕΒ), που πραγματοποιήθηκαν στο Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου στη Λευκωσία, η Ablebook κατέκτησε το Βραβείο για την κατηγορία “Κοινωνικής Καινοτομίας” για την εξαιρετική της συνεισφορά στον τομέα της κοινωνικής προσφοράς.
Η εκδήλωση τελούσε υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη και σ’ αυτήν αναδείχθηκαν και βραβεύτηκαν οι πιο καινοτόμες επιχειρήσεις στην Κύπρο για το έτος 2023, σε τέσσερις κατηγορίες: Τομέας Μεταποίησης, Πρωτογενής Τομέας, Τομέας Υπηρεσιών και Κοινωνική Καινοτομία.
Η Ablebook, αναδείχθηκε ως κορυφαία στην κατηγορία της Κοινωνικής Καινοτομίας, ανταποκρινόμενη στην κοινωνική ανάγκη για τη δημιουργία μιας καινοτόμας εφαρμογής γύρο από την προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία παρέχοντας την πληροφόρηση που χρειάζονται, με αποτέλεσμα να μην αντιμετωπίζουν εμπόδια στην καθημερινότητα τους. Αυτό το βραβείο αποτελεί το επιστέγασμα της σκληρής δουλείας που επιτελεί η ομάδα και οι συνεργάτες της Ablebook με όραμα μια δημοκρατική κοινωνία.
Κατά την τελετή βράβευσης οι ιδρυτές της Ablebook ανάφεραν τα πιο κάτω:
Συμεών Στυλιανού – CBO “Σε μία εποχή που η κοινωνία μας έχει να αντιμετωπίσει συνεχείς προκλήσεις , δημιουργήσαμε ένα αποτελεσματικό εργαλείο για να διευκολύνουμε τη ζωή τω ν ατόμων με αναπηρίες , δίνοντας τους δυνατότητες βέλτιστης οργάνωσης της καθημερινής τους ζωής. Με την Ablebook καθορίζουμε ως μακροπρόθεσμο στόχο μας την πραγματική ενσωμάτωση των ατόμων με αναπηρίες στην κοινωνία και το αστικό της δημόσιο περιβάλλον. Το συγκεκριμένο βραβείο αντικατοπτρίζει τη δέσμευσή μας για να εξελίσσουμε το εργαλείο αυτό, ενώ αποτελεί κίνητρο για να συνεχίσουμε το έργο μας.”
Ανδρέας Βασιλείου – CEO “Θα ήθελα να εκφράσω τις ειλικρινείς μας ευχαριστίες προς τον Οργανισμό Εργοδοτών και Βιομηχανικών Επιχειρήσεων (ΟΕΒ) και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για την τιμή που μας απονέμει το Βραβείο Κοινωνική Καινοτομία, καθώς και προς όλους όσους μας στήριξαν σε αυτό το ταξίδι που ονομάζουμε Ablebook. Σας υπόσχομαι ότι έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στις οικογένειες μας και σε όλους τους συνεργάτες μας. Αφιερώνουμε αυτό το βραβείο σε όλα τα άτομα με αναπηρία, κλείνοντας με τη φράση “Η αναπηρία δεν σε καθιστά λιγότερο άνθρωπο, αλλά πιο δυνατό στη ζωή.”
Στις 25 Οκτωβρίου 2023, πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση που διοργάνωσε η Ablebook στο Radisson Blu Larnaka, αναδεικνύοντας τη σημασία του Προσβάσιμου Τουρισμού στην Κύπρο και ιδιαίτερα την αναγκαιότητα της προσβασιμότητας για ΑμεΑ στις ξενοδοχειακές μονάδες της Κύπρου.
Κατά τη διάρκεια της ημερίδας παρουσιάστηκαν σημαντικά θέματα, συμπεριλαμβανομένων: Ανάλυση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο ξενοδοχειακός τομέας όσον αφορά την προσβασιμότητα και των αναγκών των ΑμεΑ και “Πώς το Ablebook app συμβάλλει στον Τουρισμό ΑΜΕΑ” από τον CBO της Ablebook Συμεών Στυλιανού.
Παρουσίαση εξειδικευμένου εξοπλισμού από τον κ. Marco Ragno, Εxport Manager της Ponte Giulio. Παρουσίαση βιωματικής εμπειρίας ως τουρίστριας με αναπηρία από την Ραφαέλα Μιλτιάδους, Marketing Manager της Altamira Real Estate. Xαιρετισμούς στην ημερίδα παρέθεσαν ο CEO & Founder της Ablebook, Ανδρέας Βασιλείου, ο Υφυπουργός Τουρισμού, κ. Κώστας Κουμής, ο Δήμαρχος Λάρνακας, κ. Andreas Vyras, και ο Πρόεδρος του ΠΑΣΥΞΕ Λάρνακας, κ. Μάριος Πολυβίου.
Η εκδήλωση δεν θα ήταν εφικτή χωρίς τη γενναιόδωρη στήριξη των χορηγών της, περιλαμβανομένων του μεγάλου χορηγού doValue Cyprus, του Radisson Blu Hotel, καθώς και των χορηγών Ygia Polyclinic Private Hospital ,Chooseyourcyprus ,BauTech Systems, καθώς και των υποστηρικτών Reisswolf, το Δικηγορικό Harris Kyriakides και την Shikkis Bros Ltd.
Η Ablebook ανακοινώνει τη διοργάνωση μιας σημαντικής ημερίδας με θέμα την προσβασιμότητα των ΑμεΑ (Άτομα με Αναπηρία) στις τουριστικές υπηρεσίες, ειδικότερα στις ξενοδοχειακές μονάδες της Κύπρου. Η ημερίδα θα πραγματοποιηθεί στις 25 Οκτωβρίου 2023, στο Radisson Blu Larnaka, με ένα πλούσιο πρόγραμμα που θα παρουσιάσει πρακτικές λύσεις, προϊόντα και μηχανισμούς που στοχεύουν στη βελτίωση της προσβασιμότητας των ΑμεΑ στις ξενοδοχειακές υπηρεσίες. Επίσης τελείτε υπό την αιγίδα του ΠΑΣΥΞΕ.
Στόχος αυτής της ημερίδας είναι η προώθηση του τουρισμού για τα Άτομα με Αναπηρία και η βελτίωση της προσβασιμότητας γενικότερα στον τομέα του τουρισμού και του πολιτισμού. Η Κύπρος προσφέρει ήδη σημαντικά πλεονεκτήματα, όπως οι μικρές αποστάσεις, το καλό κλίμα και οι ασφαλείς παραλίες, καθιστώντας τη χώρα αυτή ιδανική για τέτοιες πρωτοβουλίες.
Στο πλαίσιο αυτής της ημερίδας, θα παρουσιαστούν:
Ειδικές Συνεργασίες και Παροχές της Εφαρμογής Ablebook: Παρουσίαση της εφαρμογής Ablebook και των προϊόντων που προσφέρει για τη βελτίωση της προσβασιμότητας.
Προκλήσεις του Ξενοδοχειακού Τομέα και Ανάγκες των ΑμεΑ: Ανάλυση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο ξενοδοχειακός τομέας σε θέματα προσβασιμότητας και των αναγκών των ΑμεΑ.
Νέες Τάσεις στα Προϊόντα για ΑμεΑ στον Τομέα των Ειδών Υγιεινής: Παρουσίαση εξειδικευμένου εξοπλισμού για άτομα με αναπηρία στον τομέα ειδών υγιεινής από τον κ.Marco Ragno Εxport Μanager της Ponte Gulio, αποκλειστικός αντιπρόσωπος η εταιρεία Studio Bagno.
Βιωματικές Εμπειρίες: Παρουσίαση βιωματικής εμπειρίας ως τουρίστρια με αναπηρία από την Ραφαέλα Μιλτιάδους, Marketing Manager της Altamira Real Estate.
Η Ablebook Ltd είναι μία από τις καινοτόμες εταιρείες στην Κύπρο που δραστηριοποιείται στον τομέα της προσβασιμότητας και της κοινωνικής ευαισθητοποίησης. Μέσω της εφαρμογής Ablebook, στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των Ατόμων με Αναπηρία και άλλων ευάλωτων ομάδων, επιτρέποντάς τους να συμμετέχουν πλήρως στην κοινωνία και να έχουν πρόσβαση στα κοινωνικά αγαθά.
Εάν ενδιαφέρεστε να συμμετάσχετε στην εκδήλωση, παρακαλούμε συμπληρώστε την παρακάτω φόρμα εγγραφής στο Microsoft Forms.
Σας προσκαλούμε να συμμετάσχετε στην ημερίδα μας και να συνεισφέρετε στην προώθηση της προσβασιμότητας και της ενσωμάτωσης των ΑμεΑ στον τομέα του τουρισμού στην Κύπρο. Μαζί μπορούμε να δημιουργήσουμε μια πιο ανοικτή και φιλική κοινωνία για όλους.
Ευχαριστήσουμε τους χορηγούς μας για την στήριξη τους για να πραγματοποιηθεί αυτή η εκδήλωση, τον Μέγα χορηγό μας doValue Cyprus, το Radisson Blu Hotel όπου θα λάβει χώρα η εκδήλωση, και τους χορηγούς Πολυκλινική Υγεία, Choose Your Cyprus και Bautech Systems.
Κάθε άτομο ανεξαιρέτως έχει δικαίωμα στη ζωή. Αυτό πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Τα τελευταία χρόνια γίνονται σημαντικά βήματα που αφορούν στα άτομα που αντιμετωπίζουν κάποια μορφή αναπηρίας, αφού η κοινωνία τείνει να ενημερώνεται συχνότερα γι’ αυτά τα θέματα, αναπτύσσοντας μεγαλύτερη ευαισθησία και κατανόηση.
Αυτό που πιθανόν να μην γνωρίζουν πολλοί, είναι ότι στην Κύπρο λειτουργούν κατοικίες υποστηριζόμενης διαβίωσης για άτομα με νοητική αναπηρία και αυτισμό. Γι’ αυτό το σπουδαίο έργο κοινωνικής ενσωμάτωσης που λαμβάνει χώρα στις εν λόγω κατοικίες, μίλησε στη CITY η κα Λίτσα Χαραλάμπους, την οποία συναντήσαμε στην κατοικία για άτομα με αυτισμό που στεγάζεται στη Λεμεσό. Η κα Χαραλάμπους σπούδασε εργοθεραπεία, έκανε μεταπτυχιακό σε ζητήματα ισότητας και εκπαίδευσης και ακολούθως εκπόνησε το διδακτορικό της, το οποίο αφορούσε στην αξιολόγηση και εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία για ένταξή τους στην αγορά εργασίας. Εν συνεχεία, παρακολούθησε πολλά ευρωπαϊκά συνέδρια στο εξωτερικό, αλλά ένιωθε ότι τις γνώσεις που λάμβανε δεν μπορούσε να τις αξιοποιήσει στην Κύπρο.
Κάθε άτομο ανεξαιρέτως έχει δικαίωμα στη ζωή. Αυτό πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Τα τελευταία χρόνια γίνονται σημαντικά βήματα που αφορούν στα άτομα που αντιμετωπίζουν κάποια μορφή αναπηρίας, αφού η κοινωνία τείνει να ενημερώνεται συχνότερα γι’ αυτά τα θέματα, αναπτύσσοντας μεγαλύτερη ευαισθησία και κατανόηση.
Αυτό που πιθανόν να μην γνωρίζουν πολλοί, είναι ότι στην Κύπρο λειτουργούν κατοικίες υποστηριζόμενης διαβίωσης για άτομα με νοητική αναπηρία και αυτισμό. Γι’ αυτό το σπουδαίο έργο κοινωνικής ενσωμάτωσης που λαμβάνει χώρα στις εν λόγω κατοικίες, μίλησε στη CITY η κα Λίτσα Χαραλάμπους, την οποία συναντήσαμε στην κατοικία για άτομα με αυτισμό που στεγάζεται στη Λεμεσό. Η κα Χαραλάμπους σπούδασε εργοθεραπεία, έκανε μεταπτυχιακό σε ζητήματα ισότητας και εκπαίδευσης και ακολούθως εκπόνησε το διδακτορικό της, το οποίο αφορούσε στην αξιολόγηση και εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία για ένταξή τους στην αγορά εργασίας. Εν συνεχεία, παρακολούθησε πολλά ευρωπαϊκά συνέδρια στο εξωτερικό, αλλά ένιωθε ότι τις γνώσεις που λάμβανε δεν μπορούσε να τις αξιοποιήσει στην Κύπρο.
Η σύμβαση του ΟΗΕ για τα άτομα με αναπηρίες
Η Σύμβαση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες αποτελεί ορόσημο στην παγκόσμια ιστορία. Διευκρινίζει με ποιο τρόπο όλα τα δικαιώματα και ελευθερίες εφαρμόζονται για τα άτομα αυτά, με στόχο να διασφαλίσει την πλήρη και ίση απόλαυση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Καθορίζει επίσης, τις υποχρεώσεις των κρατών μελών του ΟΗΕ και υποδεικνύει μέτρα για την ικανοποίηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες.
Μετά από μια αξιολόγηση της Κύπρου για το κατά πόσον τηρεί τη συγκεκριμένη σύμβαση, βρέθηκαν περίπου 70 αρνητικά σημεία και γι’ αυτό η κυπριακή κυβέρνηση εξαναγκάστηκε στην ουσία να προχωρήσει στην προκήρυξη κατοικιών υποστηριζόμενης διαβίωσης.
Από το 2014 μέχρι το 2020 λειτούργησαν έντεκα νέες κατοικίες υποστηριζόμενης διαβίωσης σε όλες τις επαρχίες της Κύπρου. Μετά από νέα προκήρυξη τέθηκαν σε λειτουργία άλλες εφτά κατοικίες τον Μάρτιο του 2020. Εν συνεχεία, τον Σεπτέμβριο του 2021 λειτούργησαν ακόμη τέσσερα σπίτια, δύο για άτομα με αυτισμό στη Λεμεσό και μία κατοικία για πέντε άτομα με νοητική αναπηρία στην επαρχία Λάρνακας.
«Εμείς έχουμε την απόλυτη ευθύνη από την αρχή να στήσουμε τις κατοικίες αυτές, αλλά την οικονομική κάλυψη την αναλαμβάνει το κράτος μέσω ευρωπαϊκών κονδυλίων. Ο οργανισμός τυγχάνει στενής παρακολούθησης και εποπτείας. Κάθε μήνα δίνουμε αναφορά για το κάθε άτομο, τις επισκέψεις που είχε, πότε βγήκε εκτός σπιτιού και τι θεραπείες έκανε, ενώ το τμήμα κοινωνικής ενσωμάτωσης του Υπουργείου Εργασίας επισκέπτεται τις οικίες δύο φορές τη βδομάδα ώστε με αυτόν τον τρόπο να διασφαλιστεί η σωστή λειτουργία της κατοικίας».
Δύσκολα περιστατικά
Οι κατοικίες αυτές λοιπόν, κλήθηκαν να διαχειριστούν τα πιο δύσκολα περιστατικά. Οι Αρχές είχαν υπόψη τους τρία συγκεκριμένα άτομα που ήταν πολύ δύσκολο να τύχουν διαχείρισης, τα μετακινούσαν από χώρο σε χώρο και δεν έβρισκαν λύση.
«Είμαστε περήφανοι που ήρθαν αυτά τα άτομα και παρόλο που δεν υπήρχε τρόπος να τα διαχειριστείς, εμείς τα καταφέραμε. Είναι άτομα, τα οποία δεν έχουν μάθει να έχουν λειτουργικές σχέσεις. Η οικογένεια φτάνει σε αδιέξοδο και με τη δική μας επιτήρηση θεωρούν ότι έγινε ένα θαύμα, γιατί βλέπουν πλέον έναν άλλον άνθρωπο. Η αλλαγή στη συμπεριφορά τους είναι συγκλονιστική. Είναι για μας μεγάλη χαρά, με πολύ κόπο φυσικά, να βοηθούμε άτομα με αυτισμό», τόνισε η κα Χαραλάμπους.
Ο τρόπος με τον οποίο δουλεύουν σε αυτές τις κατοικίες ονομάζεται «θετική υποστηρικτική παρέμβαση». Δηλαδή δεν υπάρχει τιμωρία, αφήνεις στο περιθώριο τα αρνητικά, τα αγνοείς και επικεντρώνεσαι μόνο σε μικρές, θετικές συμπεριφορές ώστε να τις ενισχύσεις. Με αυτό το μοντέλο αναδεικνύεις τους θετικούς τρόπους επικοινωνίας, κάτι που όπως φαίνεται λειτουργεί σε τέτοιες περιπτώσεις.
Η καθημερινότητά τους
Τα άτομα με αυτισμό που διαμένουν σε αυτές τις κατοικίες ακολουθούν μία ρουτίνα, η οποία είναι πολύ σημαντική γι’ αυτά: για παράδειγμα, ξυπνούν το πρωί, κάνουν ντους και πλένουν τα δόντια τους. Από εκεί και πέρα υπάρχουν και τα προσωποκεντρικά προγράμματα. Γίνονται, για παράδειγμα, συνεδρίες με ψυχολόγο ή επισκέψεις από άτομο που ασχολείται με τις τέχνες ώστε να δουλέψει με τον καθένα ξεχωριστά. Προσφέρονται δραστηριότητες από ειδικούς, αλλά και από το προσωπικό στο πλαίσιο της κοινωνικοποίησης. Σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις, άτομα από το προσωπικό συνοδεύουν τον καθένα ξεχωριστά εκτός σπιτιού, για να φάνε κάπου που τους αρέσει.
«Θέλουμε να κάνουμε τη ζωή τους όσο το δυνατόν πιο κανονική γίνεται. Φυσικά αυτό αλλάζει ανάλογα και με τη συμπεριφορά του κάθε ατόμου. Όταν κάποιος δηλαδή δεν νιώθει τόσο καλά ψυχολογικά, λαμβάνεται η απόφαση να πάει έξω για περπάτημα. Βλέπουμε τον καθένα ξεχωριστά, τη διάθεση και την επιθυμία του ως πρωταρχικά σημεία», σημείωσε.
Όπως ανέφερε η κα Χαραλάμπους, οι πολλές και οργανωμένες δραστηριότητες παραπέμπουν σε έναν ιδρυματισμό, κάτι που θέλουν να αποφύγουν. Γενικά, στόχος των εν λόγω κατοικιών είναι η μετάβαση από την Ιδρυματική Φροντίδα στη Φροντίδα στην Κοινότητα, δηλαδή η αποϊδρυματοποίηση των ατόμων με αναπηρία, πολλά εκ των οποίων ζούσαν σε μονάδες κλειστής φροντίδας.
Στην κατοικία όπου διαμένουν τα άτομα με αυτισμό, το 95% των δραστηριοτήτων που γίνονται, είναι ατομικές. Κάποιες φορές βέβαια, μπορεί να βρεθούν όλοι μαζί, πάντα υπό την εποπτεία του προσωπικού, για παράδειγμα, στο σαλόνι του σπιτιού, για να παίξουν κάποιο ομαδικό παιχνίδι.
«Το ότι είναι συγκάτοικοι δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν και φίλοι. Σίγουρα έχουμε την καλή διάθεση να έχουν καλές σχέσεις μεταξύ τους. Ωστόσο, θα επιδιώξουμε μια ομαδική δραστηριότητα μόνο εάν οι ίδιοι το επιθυμούν και αν μια τέτοια ομαδική δράση τούς φέρνει χαρά. Αν τους φέρνει ένταση γιατί να το κάνουν;», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Το σπίτι είναι αρκετά μεγάλο, έχει αρκετούς χώρους και ο καθένας έχει το δικό του δωμάτιο. «Τώρα μετά από χρόνια γνωρίζονται μεταξύ τους, ξέρουν ποιοι είναι οι συγκάτοικοί τους, αλλά δεν ασχολείται ο ένας με τον άλλον».
Αντιθέτως, η κατάσταση στις κατοικίες για τα άτομα με νοητική στέρηση στη Λάρνακα είναι εντελώς διαφορετική. Εκεί ζουν σαν οικογένεια και πίνουν όλοι μαζί τον καφέ τους. Αλλά όπως μας αναφέρθηκε, αυτό δεν αποτελεί πρωταρχικό στόχο. «Κύριο μέλημα είναι να έχουν καλή ποιότητα ζωής και να κάνουν πράγματα τα οποία οι ίδιοι επιθυμούν», επεσήμανε.
Οι στόχοι
Κληθείσα να απαντήσει ποιους στόχους έχει θέσει, ανέφερε ότι όσον αφορά το επαγγελματικό κομμάτι, στόχος είναι να μεγαλώσει αυτός ο οργανισμός καθώς υπάρχουν σκέψεις για να αναλάβει κι άλλα σπίτια.
«Είμαι ένας άνθρωπος που αγαπά πολύ αυτό που κάνει και μου αρέσει να καλύπτω ανάγκες όπου υπάρχουν. Σίγουρα μελετώ πολύ τα πράγματα πριν προχωρήσω σε κάποια κίνηση, έτσι ώστε όταν έρθει η στιγμή να τα υλοποιήσω να ξέρω ότι μπορώ να τα φέρω εις πέρας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο όπως δεσμεύτηκα από την αρχή», ανέφερε.
Επιθυμία της είναι όπως το πρόγραμμα «transition» γίνει αναγνωρισμένο κολλέγιο εκπαιδευτικού χαρακτήρα. «Δεν πιστεύω ότι θα αλλάξω τον κόσμο. Αλλά έχουμε υποχρέωση ο καθένας στον δικό του τομέα να κάνει ό,τι μπορεί ώστε να γίνεται ένα βήμα για να αλλάξει ο καθένας τον περίγυρό του», τόνισε.
Μήνυμα για το μέλλον
H κα Χαραλάμπους βλέπει θετικά βήματα όσον αφορά τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες, εξέφρασε όμως τη δυσαρέσκειά της για το ότι προωθούνται μοντέλα για παιδιά με «ειδικές ικανότητες» κάτι που θεωρεί διάκριση.
«Δεν πρόκειται για ειδικές ικανότητες. Είναι άτομα σαν εμάς που έχουν κάποια αναπηρία. Έτσι πρέπει να λέμε τα πράγματα. Ονομάζεται αναπηρία, δεν είναι άτομα με ειδικές ανάγκες. Σε συμβάσεις και αρχεία, τα οποία είναι αναγνωρισμένα ανά το παγκόσμιο, οι όροι που χρησιμοποιούνται είναι αυτοί. Λέμε νοητική αναπηρία ή κινητική αναπηρία. Και σίγουρα δεν χαρακτηρίζεις τους ανθρώπους με την αναπηρία τους, αλλά με την προσωπικότητά τους», κατέληξε.
Πηγή: City.com.cy
This site is registered on wpml.org as a development site.
