Tag: προσβασιμότητα

Η επανεξέταση μιας πόλης από την οπτική γωνία της αναπηρίας είναι κάτι πολύ περισσότερο από τη δημιουργία ραμπών στα πεζοδρόμια, λέει ο αρχιτέκτονας David Gissen. Ως αρχιτέκτονας με χρόνια αναπηρία μιλά για την ανάγκη να επανεξετάσουμε τις αξίες που δομούν τις πόλεις μας και να επεκτείνουμε το βλέμμα μας πέρα από την ιδέα της προσβασιμότητας σε έννοιες που αφορούν τους δεσμούς της αναπηρικής κριτικής στην αρχιτεκτονική με τον περιβαλλοντισμό και με μεταποικιακές θεωρήσεις της πόλης.

---

Συνέντευξη στη Bella Okuya

Μετάφραση: Συντακτική ομάδα pass-world.gr

---

Ο David Gissen είναι καθηγητής Αρχιτεκτονικής και Ιστορίας της Πόλης στη Σχολή Σχεδιασμού Parsons του New School. Το νέο του βιβλίο H Αρχιτεκτονική της αναπηρίας: Κτίρια, πόλεις και τοπία πέρα από την προσβασιμότητα παρουσιάζει έναν νέο τρόπο σκέψης για την ιστορία της αρχιτεκτονικής και την αρχιτεκτονική θεωρία, ο οποίος θέτει στο επίκεντρο την αναπηρία και αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε το καθημερινό δομημένο περιβάλλον.

^{Ο Ντέιβιντ Γκίσεν}

---

Ερ: Μπορείτε να μας μιλήσετε λίγο για την έμπνευση πίσω από αυτό το βιβλίο;

Απ: Έχω περάσει ολόκληρη την καριέρα μου στον κόσμο της αρχιτεκτονικής ως άτομο με αναπηρία. Είμαι επιζών από παιδιατρικό καρκίνο των οστών, έκανα θεραπεία εδώ στη Νέα Υόρκη τη δεκαετία του 1980. Είμαι επίσης ακρωτηριασμένος.

Πήγα στην προπτυχιακή αρχιτεκτονική σχολή ως άτομο με αναπηρία, ήμουν εν μέρει σε αναπηρικό καροτσάκι και με πατερίτσες τότε. Πήγα σε κολέγιο, έκανα διδακτορική διατριβή, ήμουν επιμελητής, επαγγελματίας, ασκούμενος αρχιτέκτονας και στη συνέχεια επέστρεψα στη σχολή για να γίνω ακαδημαϊκός.

Ως κάποιος με μακρά καριέρα στον κόσμο της αρχιτεκτονικής πιστεύω ότι οι ιδέες σχετικά με την εξασθένιση, την αναπηρία και τη σωματική αδυναμία είναι πολύ πιο σύνθετες από το να κάνουμε απλώς τα κτίρια πιο προσβάσιμα.

Ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε για την αρχιτεκτονική ιστορία, οι αρχιτεκτονικές ιδέες για τη φύση και το περιβάλλον, ο τρόπος με τον οποίο οι αρχιτέκτονες δημιουργούν και σχεδιάζουν μέσω της αρχιτεκτονικής μορφής και ο τρόπος με τον οποίο οι πόλεις αστικοποιούνται και κατασκευάζουν κτίρια, είναι όλα μπλεγμένα με ιδέες σχετικά με την ικανότητα, την εξασθένιση και την αναπηρία.

Ήθελα να αναπτύξω αυτό που θα αποκαλούσα αρχιτεκτονική θεωρία της αναπηρίας και όχι απλώς να επικεντρωθώ στο να κάνω την αρχιτεκτονική πιο πρακτική για τα άτομα με αναπηρία.

Το είδος της γραφής που ονομάζεται αρχιτεκτονική θεωρία ερμηνεύει την αρχιτεκτονική ιστορία, την αισθητική της κατασκευής και τις έννοιες για τη φύση και το περιβάλλον. Στόχος μου ήταν να παράσχω μια κριτική από τη σκοπιά της αναπηρίας σε όλα αυτά τα θέματα, ιδίως στον τρόπο με τον οποίο διδάχθηκα, ενθαρρύνθηκα να εξασκηθώ και ενθαρρύνθηκα να διδάξω αυτές τις ιδέες. Η συγγραφή αυτού του βιβλίου μου επέτρεψε να εκφράσω τις σκέψεις που είχα εδώ και πολύ καιρό σε έναν τόμο.

Ερ: Θα μπορούσατε να μιλήσετε περισσότερο για μια έννοια-κλειδί στο βιβλίο, την “αστικοποίηση της αναπηρίας” [urbanization of impairment], και πώς σχετίζεται με αυτή τη θεωρία;

Απ: Συνήθως, η σύγχρονη κριτική των πόλεων για την αναπηρία επικεντρώνεται στη διασφάλιση μεγαλύτερης πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στην κυκλοφορία μέσα στους αστικούς χώρους, όπως τα πεζοδρόμια, οι δρόμοι και οι δημόσιοι χώροι. Όλα αυτά, φυσικά, είναι εξαιρετικά σημαντικά.

Ωστόσο, στο κεφάλαιό μου “Η αστικοποίηση της αναπηρίας”, αναρωτιέμαι αν η κριτική από τη σκοπιά της αναπηρίας στη σύγχρονη πόλη θα πρέπει να στοχεύει απλώς στην πρόσβαση στην πόλη όπως είναι. Ή αν θα πρέπει να επανεξετάσει κάποιες από τις αξίες που ενσωματώνονται στους αστικούς χώρους;

^{Jon Tyson/Unsplash}

---

Για παράδειγμα, πολλές πόλεις, όπως η Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, διαχειρίζονται το νερό με βάση την ευρωπαϊκή αντίληψη της υδρολογικής διαχείρισης. Οι πρόσφατες καταρρακτώδεις βροχοπτώσεις στη Νέα Υόρκη ανέδειξαν τους περιορισμούς του δυτικού μας μοντέλου των σκληρά στρωμένων δρόμων με κράσπεδα. Υπάρχουν διάφορες περιβαλλοντικές κριτικές για τους δρόμους και τα πεζοδρόμια που υποστηρίζουν εναλλακτικές προσεγγίσεις διαχείρισης των αστικών λυμάτων.

Υπάρχει μια ευκαιρία για τα άτομα με αναπηρία να σχηματίσουν συμμαχίες με περιβαλλοντολόγους και μεταποικιακούς θεωρητικούς της πόλης που επαναπροσδιορίζουν τους δρόμους. Η επανεξέταση της κυκλοφορίας στους αστικούς χώρους θα μειώσει πιθανότατα τα εμπόδια που βιώνουν τα άτομα με αναπηρία και θα εισάγει μια πιο σύνθετη προσέγγιση στον τρόπο με τον οποίο οραματίζονται τις πόλεις.

Ο ακτιβισμός για την αναπηρία συχνά παραβλέπει επίσης πώς η πλοήγηση στην πόλη διέπεται από προκαθορισμένες ιδέες σχετικά με τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και τους νόμους περί καταπατήσεων.

Για παράδειγμα, όταν περπατώ στη Long Street στη Νέα Υόρκη –η οποία έχει μήκος 950 πόδια– και συναντώ ένα πέρασμα μεταξύ δύο πολυκατοικιών ή κτιρίων που θα έκανε το ταξίδι μου πιο προσβάσιμο, συχνά βλέπω πινακίδες “απαγορεύεται η καταπάτηση”, που εμποδίζουν τη δυνατότητα να περάσω.

Αυτό με αναγκάζει να κάνω μια μεγαλύτερη διαδρομή γύρω από το τετράγωνο. Πρόκειται για ένα απλό παράδειγμα, αλλά υπογραμμίζει ότι ενώ πολλοί συγγραφείς με αναπηρία εστιάζουν στα πεζοδρόμια που καθορίζουν την κίνησή μας μέσα στις πόλεις -κάτι που φυσικά είναι σε ένα βαθμό αληθές- είναι κυρίως τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, οι διευκολύνσεις και οι νόμοι περί καταπάτησης που υπαγορεύουν την αστική πλοήγηση και καθορίζουν την τοποθέτηση των πεζοδρομίων.

Η κριτική της πόλης από την πλευρά της αναπηρίας για την οποία γράφω επεκτείνεται πέρα από τη φυσική υποδομή και εμβαθύνει στις αξίες που είναι ριζωμένες στον αστικό χώρο και θέτει υπό αμφισβήτηση ιδέες σχετικά με την ιδιοκτησία, την αστική κίνηση, την υδρολογία και τον περιβαλλοντισμό.

Από τη δική μου οπτική γωνία, αυτό ενέχει τη δυνατότητα για έναν εκτεταμένο πολιτικό διάλογο που υπερβαίνει το πεδίο εφαρμογής της προσβασιμότητας.

^{Josh Appel/Unsplash}

---

Eρ: Αφού διάβασα τις ιδέες σας για το “φυσικό” -ή αυτό που θεωρούμε “φυσικό”- είδα το περιβάλλον μου με διαφορετικό τρόπο. Τι σημαίνει όταν λέτε ότι “η φύση παράγεται”;

Απ: Ξεκίνησα την αρχιτεκτονική μου καριέρα με έντονο ενδιαφέρον για τον αρχιτεκτονικό περιβαλλοντισμό, γνωστό και ως πράσινο κίνημα στην αρχιτεκτονική, περιβαλλοντικό κίνημα στην αρχιτεκτονική ή βιώσιμη αρχιτεκτονική.

Με την πάροδο του χρόνου, απογοητευόμουν όλο και περισσότερο από το κίνημα αυτό. Περίπου δύο δεκαετίες αργότερα, συνειδητοποίησα ότι η απογοήτευσή μου συνδεόταν με αυτό που θα περιέγραφα ως μια μορφή “ήπιας ευγονικής” – ή μια υπερβολική έμφαση στην αξιοποίηση της ικανότητας που συναντούσα σε συναντήσεις, όπου οι αρχιτέκτονες πρότειναν την αλλαγή των δομικών υλικών για να “αναζωογονήσουν” τους ανθρώπους. Ορισμένοι πρότειναν ακόμη και τον σχεδιασμό γραφειακών κτιρίων για την ενίσχυση της υγείας των εργαζομένων και τη μείωση των ημερών ασθένειας, εξασφαλίζοντας την απόδοση της επένδυσης μέσω της χρήσης πιο υγιεινών υλικών.

Με προβλημάτισε η αξιολόγηση των στοιχείων της φύσης αποκλειστικά με βάση τις ικανότητές τους, ιδίως η έννοια της βιοϊκανότητας. Για παράδειγμα, τα δέντρα θεωρήθηκαν “καλά” επειδή απορροφούν άνθρακα και απελευθερώνουν οξυγόνο, και ορισμένα είδη οστρακοειδών εκτιμήθηκαν για την ικανότητά τους να καθαρίζουν τα νερά των αστικών ποταμών. Ως κάποιος που συχνά αισθάνεται ανίκανος, αναρωτήθηκα ποιος υπερασπίζεται τις “αδύναμες” πτυχές της φύσης.

Στη συνέχεια διάβασα το Concrete and Clay του γεωγράφου Matthew Gandy. Επικεντρωνόταν στο πώς οι πόλεις παράγουν τη φύση τόσο ως φυσική οντότητα –όπως το Σέντραλ Παρκ, ένα πλήρως σχεδιασμένο τοπίο– όσο και ως ιδέα, αποτιμώντας συγκεκριμένες πτυχές της φύσης σύμφωνα με τις απαιτήσεις μιας βιομηχανικής καπιταλιστικής κοινωνίας.

Το βιβλίο ήταν τόσο διαφορετικό από οτιδήποτε άλλο απασχολούσε το περιβαλλοντικό κίνημα στην αρχιτεκτονική. Έκανα αίτηση για να γίνω διδακτορικός φοιτητής του Gandy και πέρασα έξι με επτά χρόνια συνεργαζόμενος μαζί του.

Η αρχιτεκτονική της αναπηρίας επανεξετάζει μεγάλο μέρος αυτού του λόγου, αλλά από τη σκοπιά μιας αναπηρικής κριτικής. Ξεκινάω το βιβλίο, η Αρχιτεκτονική της αναπηρίας, με μια συζήτηση για τα εθνικά πάρκα στις Ηνωμένες Πολιτείες, ιδίως για το Γιοσέμιτι. Τα εθνικά πάρκα όπως το Γιοσέμιτι είναι κατασκευασμένοι χώροι, σχεδιασμένοι για να προσφέρουν συγκεκριμένες αισθητικές ιδιότητες και εμπειρίες στους επισκέπτες.

Οι παλαιότεροι κάτοικοι, οι αυτόχθονες Αμερικανοί -που ζούσαν εκεί για χιλιάδες χρόνια- κατοικούσαν σε ένα πολύ διαφορετικό τοπίο, που θα έμοιαζε περισσότερο με γεωργικό τοπίο παρά με την ιδέα της άγριας φύσης που έχει ενσωματωθεί σε αυτό τα τελευταία 100 έως 150 χρόνια.

Τα τελευταία είκοσι με τριάντα χρόνια, υπήρξε σημαντικός ακτιβισμός για την αύξηση της προσβασιμότητας σε αυτά τα εθνικά πάρκα. Ένα από τα ερωτήματα που θέτω είναι κατά πόσον η υπεράσπιση της αύξησης της προσβασιμότητας στα εθνικά πάρκα είναι ο σωστός δρόμος για την ηγεσία της αναπηρίας στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Γιατί αυτοί οι ηγέτες δεν εξετάζουν το ενδεχόμενο να σχηματίσουν συμμαχίες με εκείνους που επανεκτιμούν την ιστορία αυτών των χώρων, αναζητώντας τρόπους να συνυφάνουν τη γη, τα τοπία και τους πόρους με τις έννοιες της επανόρθωσης και με άλλα είδη πολιτικής;

[…]

---

Απόσπασμα από το άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Public Seminar.

Ο David Gissen είναι Καθηγητής Αρχιτεκτονικής και Ιστορίας της Πόλης στη Σχολή Σχεδιασμού Parsons της Νέας Σχολής.

Η Bella Okuya είναι υποψήφια MFA στη φωτογραφία στο Parsons School of Design.

Ανεξαρτησία και προσβασιμότητα. Αυτά ζητά ο Ντέιμιον Χάντλαν, κάτοικος της πόλης DeSoto στο Μιζούρι, ο οποίος ύστερα από μόλυνση στα οστά το 2015 έχασε το πόδι του και καθηλώθηκε σε αναπηρικό αμαξίδιο.

Ο ίδιος ουδέποτε αισθάνθηκε ότι είναι ανάπηρος. Μόνο όταν αναγκάστηκε να κατέβει στο οδόστρωμα καθώς δεν υπήρχε πεζοδρόμιο και μάλιστα έλαβε προειδοποιητική αναφορά από αστυνομικό της περιοχής.

«Σταμάτησε μπροστά μου, εμποδίζοντάς με ουσιαστικά να περάσω. Βγήκε από το αμάξι και ήρθε να μου πει ότι δεν μπορώ να είμαι στον δρόμο. Του είπα ότι δεν υπάρχει πεζοδρόμιο», λέει ο Ντέιμιον Χάντλαν.

Η προειδοποιητική αναφορά λέει ότι δεν κινούταν προς το ρεύμα αλλά ο ίδιος υποστηρίζει θα ήταν πιο επικίνδυνο να διασχίσει τον δρόμο. «Θα μπορούσα να σκοτωθώ. Λες ότι ανησυχείς για την ασφάλεια και τη ζωή μου. Τότε κάνε κάτι γι’ αυτό», προσθέτει ο Ντέιμιον και προσθέτει: «Δεν χρειάζομαι να με πληρώνεις για το υπόλοιπο της ζωής μου. Θέλω μόνο ένα πεζοδρόμιο».

Ένας νέος ρομποτικός εξωσκελετός θα μπορούσε να επιτρέψει σε άτομα που έχουν χάσει τη δυνατότητα κίνησης των ποδιών τους να σηκωθούν όρθιοι και ακόμη και να περπατήσουν. Μπορεί επίσης να τους βοηθήσει να περπατήσουν ξανά χωρίς βοήθεια, καθοδηγώντας τις κινήσεις τους και κρατώντας τους όρθιους καθώς συμμετέχουν σε θεραπεία αποκατάστασης.

Με την ονομασία Twin, ο εξωσκελετός που σχεδιάστηκε στην Ιταλία για το κάτω μέρος του σώματος παρουσιάστηκε στο Μουσείο Επιστήμης και Τεχνολογίας στο Μιλάνο. Προς το παρόν βρίσκεται ακόμη σε πρωτότυπη μορφή και αναπτύσσεται από επιστήμονες του Istituto Italiano di Tecnologia (Ιταλικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας) και του Istituto Nazionale Assicurazione Infortuni sul Lavoro (Εθνικό Ινστιτούτο Ασφάλισης κατά των εργατικών ατυχημάτων).

Κατασκευασμένο για χρήση από ασθενείς με μειωμένη ή ανύπαρκτη κινητική ικανότητα στο κάτω μέρος του σώματος, κινεί τα πόδια τους μέσω κινητήρων που βρίσκονται στις αρθρώσεις του γόνατος και του ισχίου. Αυτοί οι κινητήρες τροφοδοτούνται από μια ενσωματωμένη μπαταρία, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, θα πρέπει να είναι καλή για περίπου τέσσερις ώρες χρήσης ανά μία ώρα φόρτισης. Το Twin μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε τρεις διαφορετικούς τρόπους λειτουργίας.

Στη λειτουργία Walk, η οποία προορίζεται για άτομα που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν καθόλου τα πόδια τους, ο εξωσκελετός κινεί τα πόδια του χρήστη για λογαριασμό του, ενώ επιπλέον τον βοηθά να καθίσει και να σηκωθεί. Το άτομο εξακολουθεί να χρειάζεται να χρησιμοποιεί πατερίτσες για την ισορροπία, όπως συμβαίνει με άλλους βοηθητικούς εξωσκελετούς.

Η λειτουργία Retrain προορίζεται για ασθενείς που εξακολουθούν να έχουν κάποια κινητική λειτουργία των κάτω άκρων, καθώς τους επιτρέπει να περπατούν μόνοι τους στο βαθμό που είναι σε θέση, αλλά τους παρέχει ένα προσαρμοζόμενο επίπεδο βοήθειας όταν χρειάζεται. Καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, ο εξωσκελετός τους καθοδηγεί προς μια προκαθορισμένη βέλτιστη τροχιά κίνησης των ποδιών.

Τέλος, υπάρχει η λειτουργία TwinCare, η οποία προορίζεται για άτομα που έχουν πλήρη χρήση του ενός ποδιού, αλλά όχι του άλλου. Σε αυτή την περίπτωση, ο εξωσκελετός ενισχύει την κίνηση του πάσχοντος ποδιού, ώστε να ταιριάζει με την κίνηση του υγιούς ποδιού. Και στις τρεις λειτουργίες, ένας φυσιοθεραπευτής ή ο ίδιος ο χρήστης μπορεί να ρυθμίζει τις παραμέτρους βάδισης, όπως το μήκος/τύπο βηματισμού και την ταχύτητα βάδισης, μέσω ενός ασύρματα συνδεδεμένου Android tablet.

Σύμφωνα με τους σχεδιαστές του, δύο πράγματα που κάνουν το Twin να ξεχωρίζει από παρόμοιους εξωσκελετούς είναι το γεγονός ότι είναι κατασκευασμένο από ελαφριά υλικά – κράμα αλουμινίου αντί για ατσάλι, για παράδειγμα – καθώς και ότι διαθέτει αρθρωτό σχεδιασμό που επιτρέπει την αφαίρεση εξαρτημάτων για μεταφορά ή αναβάθμιση.

Μπορεί να συμβεί σε κάθε ηλικία. Οι ακουολόγοι μοιράζονται τις κόκκινες «γραμμές» που στέλνουν επείγον σήμα ότι πρέπει να ελέγξουμε τα αυτιά σας το συντομότερο.

Ενώ συχνά πιστεύουμε ότι η απώλεια ακοής είναι κάτι που συμβαίνει μόνο σε πολύ μεγαλύτερους ανθρώπους – αυτό στην πραγματικότητα δεν ισχύει.

Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Κώφωσης και Διαταραχών Ακοής (ΗΠΑ), 1 στους 8 στις Ηνωμένες Πολιτείες ηλικίας άνω των 12 ετών έχει απώλεια ακοής και στα δύο αυτιά, και περίπου 28,8 εκατομμύρια ενήλικες στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τα ακουστικά βαρηκοΐας. Αν και η δυσκολία στην ακοή μπορεί να είναι το πιο προφανές σημάδι ότι πρέπει να ελέγξουμε τα αυτιά μας, δεν είναι το μόνο.

Ζητήσαμε από ακοολόγους να μοιραστούν τα κύρια σημάδια ότι ήρθε η ώρα να ελέγξουμε την ακοή μας. Να τι είχαν να πουν:

Νούμερο 1: Δυσκολευόμαστε να παρακολουθήσουμε συζητήσεις

Εάν πιάνουμε τον εαυτό μας συνεχώς να λέμε «τι;» κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, μάλλον ήρθε ο καιρός να ελέγξουμε τα αυτιά μας.

«Το να καταβάλουμε προσπάθεια για να ακούσουμε όταν μιλάμε με άλλους ή για να συνεχίσουμε μια συζήτηση είναι πολύ σημαντικό», λέει ο Τέρι Ζβόλαν, διευθυντής της Audiology Access & Standard of Care for Cochlear Americas. «Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει το να δυσκολευόμαστε να ακούμε όταν υπάρχει θόρυβος στο ”φόντο” και να ζητάμε τακτικά από τους ανθρώπους να επαναλαμβάνουν αυτά που έχουν πει ή να ακούμε λάθος συχνά».

Νούμερο 2: Πρέπει να αυξήσουμε την ένταση του ήχου στην τηλεόραση.

Είτε οι άλλοι μας λένε να χαμηλώνουμε τακτικά τον ήχο της τηλεόρασης, είτε είμαστε έκπληκτοι από το νούμερο που βλέπουμε στο κουμπί έντασης ήχου, αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι ήρθε η ώρα να ελέγξουμε τα αυτιά μας.

«Μπορεί να βρεθούμε να ανεβάζουμε την ένταση του ήχου στην τηλεόραση ή το ραδιόφωνο σε ένα επίπεδο που να είναι πιο δυνατό από ό,τι προτιμούν οι άλλοι ή να νιώθουμε ότι οι άνθρωποι μουρμουρίζουν (γι′ αυτό)», λέει ο ίδιος.

Νούμερο 3: Τα αυτιά μας κουδουνίζουν

Ενώ το «κουδούνισμα» στα αυτιά (ή οι εμβοές) δεν είναι πάντα σημάδι απώλειας ακοής, σίγουρα κάποιες φορές μπορεί να είναι. «Μερικοί άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν επίμονο ”κουδούνισμα”, βουητό, πόνο ή πίεση στο ένα ή και στα δύο αυτιά», λέει ο Ζβόλαν. «Επίσης μπορεί να είναι παρουσιάζονται δυσκολίες να ακούμε από το ένα αυτί, να είναι δύσκολο να διακρίνουμε από που προέρχονται οι ήχοι ή η δική μας φωνή μπορεί να ακούγεται διαφορετική».

Η Κάτι Κέμπελ, ακουολόγος και ανώτερη διευθύντρια ακουολογίας στο HearingLife Canada, τονίζει ότι η εμφάνιση συμπτωμάτων όπως οι εμβοές είναι ένας καλός λόγος για να εξετάσουμε την πιθανότητα να κάνουμε τεστ ακοής. «Οι εμβοές, ή το ”κουδούνισμα” στα αυτιά, συνδέονται συνήθως με καταστάσεις απώλειας ακοής», αναφέρει. «Εάν το αντιμετωπίζουμε για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, είναι καλή ιδέα να οργανώσουμε ένα τεστ ακοής.”

Νούμερο 4: Μπορεί να δυσκολευόμαστε να ακούσουμε τους ήχους της φύσης

Εάν ξαφνικά δυσκολευόμαστε να ακούσουμε τους ήχους της φύσης – όπως το κελάηδημα των πουλιών ή την βροχή – αυτό μπορεί να είναι μια κόκκινη «γραμμή» σύμφωνα με τον Σβόλαν.

Τα άτομα με αναπηρία είναι πιο ευάλωτα στις κακοποιητικές συμπεριφορές από τον περίγυρο αλλά και από την ίδια την οικογένεια τους. Αυτό συμβαίνει λόγω της διαφορετικότητας τους. Και επειδή κάποια κράτη δεν θεωρούν αυτά τα άτομα αναπαραγωγικά λόγω της ασθένειας τους. Άρα και όχι λειτουργικά για να προσφέρουν σε μια δουλειά. Η βία που δέχονται ολοένα και αυξάνεται, κυρίως στις γυναίκες με αναπηρία. Μία από τις μορφές βίας που δέχονται είναι η αναγκαστική στείρωση.

Με βάση το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (EDF), κυβερνήσεις σε δεκατρία κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης εφαρμόζουν την αναγκαστική στείρωση σε γυναίκες με αναπηρία. Αυτή είναι μια ακόμα μορφή βίας που βιώνουν οι γυναίκες αυτές. Μέσα σε αυτά τα δεκατρία κράτη-μέλη που είναι νόμιμη η αναγκαστική στείρωση σε άτομα με αναπηρία είναι η Πορτογαλία, Φιλανδία, Βουλγαρία, Κροατία, Μάλτα, Τσεχία, Κύπρο, Δανία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία και Σλοβακία.

Οι δικαιολογίες για να εφαρμόζουν αυτή την πρακτική είναι διάφορες. Για παράδειγμα, το 2015 δικαστήριο στην Κροατία επέτρεψε την αναγκαστική στείρωση. Στείρωσαν μια γυναικά με ψυχοκοινωνική  αναπηρία. Η δικαιολογία ήταν ότι έβαζε σε κίνδυνο τη ζωή της με τις συχνές εγκυμοσύνες που είχε. Στην πραγματικότητα, η αναγκαστική στείρωση είναι αυτή που βλάπτει την υγεία αυτών των γυναικών. Παρόλα αυτά, στην  Ισπανία η αναγκαστική στείρωση δεν έχει σταματήσει, ειδικά σε γυναίκες με νοητικές ή ψυχοκοινωνικές διαταραχές.

Το νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα

Όσον αφορά, την Ελλάδα σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για άτομα με αναπηρία δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία για το ποσοστό των γυναικών που αναγκάστηκαν να υποβληθούν σε στείρωση. Υπάρχουν όμως, κάποιες καταγραφές περιπτώσεων από το 2022. Σε αυτές τις καταγραφές  τρεις γυναίκες με νοητική αναπηρία προέβησαν σε αναγκαστική στείρωση με την συγκατάθεση των κηδεμόνων τους. Υπάρχει και μια πρόσφατη καταγγελία από την Κυπριακή Συνομοσπονδία Οργανώσεων Αναπήρων. Συγκεκριμένα, μια γυναίκα με νοητική αναπηρία αφού γέννησε, την στείρωσαν για να μην μπορεί στο μέλλον να ξανά γεννήσει.

Το θέμα αυτό έχει προχωρήσει στη Βουλή. Επειδή είναι ένα ζήτημα πολύ λεπτό θα πρέπει να υπάρξει ένα νομοθετικό πλαίσιο. Αυτό θα καλύπτει τις ανάγκες και τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Η Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξήγησε πως πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα και στο νομοθετικό πλαίσιο που το περιβάλλει. Γιατί υπάρχει εμπλοκή και άλλων ατόμων όπως σε κάποια κράτη- μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα άτομα με αναπηρία παίρνουν την έγκριση για την στείρωση από τους κηδεμόνες τους.

Οι νομοθέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπαθούν να βάλουν φρένο στην αναγκαστική στείρωση. Το πρόβλημα που προκύπτει είναι ένα ηθικό ζήτημα. Κατά πόσο και σε ποιο βαθμό θα πρέπει να καθορίζουν οι κηδεμόνες των ανθρώπων με αναπηρία το αν θα πρέπει να στειρωθούν ή όχι.

---

Πηγές:

Χατζηαποστόλου, Παναγιώτης, (2023). «Μεσαίωνας» για ΑΜΕΑ: Ο νόμος που τους καθιστά ανύπαρκτους και πώς θα αλλάξει. Ανάκτηση από ηλεκτρονική διεύθυνση: https://app.alphanews.live/cyprus/mesaionas-gia-amea-o-nomo, τελευταία πρόσβαση: (29/02/2024).

Αγνώστου συγγραφέα (2023). ΕΣΑμεΑ: Η Ευρώπη συνεχίζει την αναγκαστική στείρωση γυναικών με αναπηρία. Ανάκτηση  από ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.reporter.gr/Oles-oi-eidhseis/586370-ESAmeA-H, τελευταία πρόσβαση: (29/02/2024).

Μυταρά. Ευαγγελία, (2022). Πολιτικές για τις γυναίκες με αναπηρία σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Ανάκτηση από ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.eoty.gr/politikes-gia-tis-gynaikes-me-anapiria-se-ev, τελευταία πρόσβαση: (29/02.2024).

Παρθενίδης, Κύριλλος, (2018). Πρόγραμμα στείρωσης επ’ αμοιβής και ηθικές προεκτάσεις. Ανάκτηση από ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.maxmag.gr/politismos/koinonia/programma-prolipsi, τελευταία πρόσβαση: (29/02/2024).

Το Σχέδιο Επιχορήγησης Διακοπών για Άτομα με Αναπηρίες, το οποίο εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 10/05/2022, για διακοπές που θα πραγματοποιηθούν εντός του 2024 θα λειτουργήσει για το 2024, σύμφωνα με το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες (ΤΚΕΑΑ).

Σε ανακοίνωση του Τμήματος αναφέρεται ότι η παραλαβή αιτήσεων θα ξεκινήσει από τις 11 Μαρτίου 2024 και θα διαρκέσει μέχρι τις 30 Νοεμβρίου 2024 ή μέχρι εξαντλήσεως του κονδυλίου για το συγκεκριμένο Σχέδιο.

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να προμηθευτούν τον οδηγό του Σχεδίου Επιχορήγησης Διακοπών για Άτομα με Αναπηρίες καθώς και το έντυπο αίτησης: από την ιστοσελίδα του Τμήματος: www.dmsw.gov.cy/dsid και από τα Κέντρα Αξιολόγησης Αναπηρίας του ΤΚΕΑΑ: στη Λευκωσία, Λεωφ. Αρχ. Μακαρίου Γ’ 67, 2220 Λατσιά, στη Λεμεσό, Αποστόλου Ανδρέα 11, Hyper Tower, Κατάστημα 1, 4007 Μέσα Γειτονιά, και στη Λάρνακα, Ακροπόλεως 25 & Χανίων, 7000 Μενεού καθώς και από τα Κέντρα Εξυπηρέτησης του Πολίτη σε όλες τις πόλεις.

«Είναι ευθύνη των δικαιούχων να βεβαιώνονται ότι τα ξενοδοχεία/τουριστικά καταλύματα είναι εγκεκριμένα από το Υφυπουργείο Τουρισμού, καθώς και ότι χρεώνουν τις συνήθεις χρεώσεις για την περίοδο. Το Τμήμα θα διενεργεί ελέγχους σε περίπτωση σημαντικής απόκλισης από τις συνήθεις τιμές χρέωσης για την περίοδο, και θα αναπροσαρμόζει το ποσό πληρωμής ανάλογα», προστίθεται.

Καμία πληρωμή δεν θα γίνεται σε τραπεζικό λογαριασμό πέραν από αυτόν του άμεσα δικαιούχου ή των κηδεμόνων του, σε περίπτωση ανήλικου δικαιούχου.

Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αποτείνονται, ανάλογα με την επαρχία διαμονής τους, στα τηλέφωνα επικοινωνίας 22815015/082 για την Επαρχία Λευκωσίας, 25729131 για τις Επαρχίες Λεμεσού και Πάφου και 24205975 για τις Επαρχίες Λάρνακας και Αμμοχώστου.