Έχετε βρει ποτέ τον εαυτό σας τόσο βαθιά απορροφημένο σε αυτό που κάνετε που ο χρόνος περνάει πολύ γρήγορα; Ίσως είναι το να παίζεις ένα μουσικό όργανο, να διαβάζεις ένα συναρπαστικό βιβλίο ή να μαθαίνεις μια νέα δεξιότητα.
ΚΟΣΜΟΣ. Για άτομα που δεν έχουν ΔΕΠΥ, αυτή η κατάσταση ροής είναι ένας ευχάριστος ή παραγωγικός τρόπος να περάσουν χρόνο. Ωστόσο, για όσους πάσχουν από διαταραχή ελλειμματικής προσοχής / υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), οι περίοδοι υπερπροσάρτησης μπορεί να είναι και ευλογία και κατάρα.
Η υπερκαθήλωση, δεν είναι επίσημο σύμπτωμα της ΔΕΠΥ. Στην πραγματικότητα, ακούγεται αντιφατικό με αυτό για το οποίο είναι ευρύτερα γνωστή η ΔΕΠΥ, δηλαδή η απροσεξία και η έλλειψη εστίασης.
Ωστόσο, η ΔΕΠΥ δεν είναι στην πραγματικότητα μια διαταραχή ελλειμματικής προσοχής. Είναι περισσότερο μια διαταραχή αφθονίας-προσοχής. Η πρόκληση έγκειται στο να μάθουμε να το ρυθμίζουμε και να το ελέγχουμε.
Όταν δεν γίνεται σωστή διαχείριση αυτής της υπερβολικής προσοχής, μπορείτε να βιώσετε αυτό που είναι γνωστό ως υπερκαθηλωτική ΔΕΠΥ. Τα καλά νέα είναι ότι μπορείτε να μάθετε να αναγνωρίζετε την υπερκαθήλωση και να βρίσκετε τρόπους να την κρατάτε υπό έλεγχο!
Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να απομυθοποιήσω πολλές από τις εμπειρίες που βιώνει ένας άνθρωπος με υπερκαθήλωση και του βάζουν λάθος ετικέτα ή τον παρεξηγούν. Θέλω να ασχοληθώ με πράγματα όπως η υπερδεξιότητα, η διέγερση, η «επιλεκτική ακοή», «συμπεριφορές αναζήτησης προσοχής» και η συναισθηματική απορρύθμιση.
Ένα κοινό χαρακτηριστικό για πολλούς από τους νευροαποκλίνοντες ανθρώπους είναι η δυσκολία να εκφράσουν λεκτικά αυτό που βιώνουν. Μπορούν να καθίσω στον δικό τους μικρό κόσμο και χωρίς την πίεση κανενός να στέκεται μπροστά τους, αφήνουν τις λέξεις να φουσκώσουν από μέσα και να βγαίνουν από τα δάχτυλά τους στο φορητό υπολογιστή τους. Οι περισσότεροι, εάν όχι όλοι από τους νευροαποκλίνοντες ανθρώπους, λαχταρούν να μοιραστούν και να ακουστεί η ιστορία τους.
«Η υπερπροσήλωση, τουλάχιστον για μένα, μοιάζει σχεδόν σαν τρόπος ύπαρξης. Δεν νιώθω ότι επιλέγω τις υπερκαθηλώσεις μου. Νιώθω ότι φαίνονται, σαν μια αδέσποτη γάτα που εμφανίζεται μια μέρα και αποφασίζει ότι είναι το κατοικίδιό σου τώρα. Πολλές από τις υπερκαθηλώσεις μου με έχουν ξαφνιάσει, αλλά το ένα πράγμα που ξέρω είναι ότι κάθε υ υπερκαθήλωση μοιάζει σαν ένα χριστουγεννιάτικο δώρο από τον εγκέφαλό μου.
Ουρουγουάη. Πού είναι αυτό? Ω, μιλούν μια γηγενή γλώσσα πιο συχνά από μια αποικιακή; Πες μου κι άλλα! Εννοείς ότι τα μανιτάρια λειτουργούν σαν ένα δίκτυο Διαδικτύου για τα δέντρα; Θα πάρω πέντε βιβλία. Μόλις έκανα ένα τατουάζ και τώρα πρόκειται να αγοράσω ένα βαλιτσάκι για τατουάζ στο χέρι και να περάσω ώρες παρακολουθώντας ντοκιμαντέρ για την ιστορική και πολιτιστική σημασία των τατουάζ.
Υπερκαθήλωση σημαίνει ότι μπορώ να απομνημονεύσω γρήγορα μια λίστα με τους 54 νομούς της Ελλάδας επειδή μου αρέσει η εμφάνιση των χαρτών και μου αρέσει η γεωγραφία. Σημαίνει ότι τα πήγα τρομερά στο μάθημα των μαθηματικών επειδή δεν υπήρχε τίποτα ωραίο να κοιτάξω ή να ονειροπολήσω, αλλά διέπρεψα στην ιστορία επειδή το παρελθόν είναι γεμάτο καλές ιστορίες και ερωτήσεις.
Η υπερκαθηλίωση τροφοδοτεί ντοπαμίνη. Αυτό που επιθυμούμε όσοι από εμάς έχουμε ΔΕΠΥ. Και αυτός είναι ο λόγος που κάθε νέα καθήλωση μοιάζει με Χριστούγεννα. Υπάρχει ένας ιδιαίτερος τύπος μαγείας, σχεδόν σαν μια νέα συντριβή, όταν ανακαλύπτω ένα νέο χόμπι και είμαι έτοιμη να αφήσω το μυαλό μου για να πάω σε αυτήν την περιπέτεια.»
Τι είναι η Υπερκαθήλωση ΔΕΠΥ;
Η υπερκαθήλωση συμβαίνει όταν βυθίζεστε πλήρως σε κάτι που σας ενδιαφέρει. Αυτή η έντονη εστίαση σε ένα μόνο θέμα μπορεί να σας κάνει να ξοδέψετε περισσότερο χρόνο και ενέργεια σε αυτό από ό,τι σκοπεύετε. Εάν αφεθεί ανεξέλεγκτη, η υπερκαθήλωση μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές συνέπειες και να διαταράξει την καθημερινή σας λειτουργία.
Τα άτομα με ΔΕΠΥ είναι πιο πιθανό να βιώσουν αυτή την αυξημένη κατάσταση εστίασης πιο έντονα και πιο συχνά. Σε μια κατάσταση υπερκαθήλωσης ΔΕΠΥ, μπορεί να αγνοείτε το πέρασμα του χρόνου και το τι συμβαίνει γύρω σας.
Όταν ξαναμπείτε στην πραγματικότητα, μπορεί να αποπροσανατολιστείτε από το περιβάλλον σας, σαν να βγαίνετε από μια «έκσταση». Μπορεί επίσης να χρειαστεί λίγος χρόνος για να ανακτήσετε τον προσανατολισμό σας και να προσαρμοστείτε στην «πραγματική ζωή».
Εάν έχετε ΔΕΠΥ, είναι πιο πιθανό να προσηλωθείτε σε κάτι ευχάριστο ή ικανοποιητικό. Αυτό συμβαίνει επειδή η ΔΕΠΥ αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός σας αντιλαμβάνεται την ανταμοιβή και την ικανοποίηση. Να θυμάστε ότι αυτό δεν σας κάνει «τεμπέλη» ή «ανεύθυνο» ενήλικα. Ο εγκέφαλος με ΔΕΠΥ είναι απλώς συνδεδεμένος να επεξεργάζεται πληροφορίες, διέγερση και ευχαρίστηση, διαφορετικά από έναν εγκέφαλο χωρίς ΔΕΠΥ.
Υπερκαθήλωση ΔΕΠΥ εναντίον Υπερεστίασης
Οι όροι ADHD hyperfixation και hyperfocus χρησιμοποιούνται συχνά εναλλακτικά, αλλά αναφέρονται σε δύο διαφορετικά φαινόμενα. Η υπερκαθήλωση της ΔΕΠΥ αναφέρεται σε μια έντονη και συχνά παρατεταμένη κατάσταση συγκέντρωσης σε μια συγκεκριμένη δραστηριότητα ή αντικείμενο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ευτυχία, ικανοποίηση και μερικές φορές, αυξημένη παραγωγικότητα.
Αλλά αν δεν γίνει σωστή διαχείριση, το άτομο μπορεί να επενδύσει περισσότερο χρόνο και προσπάθεια από ότι μπορεί να αντέξει οικονομικά, με αποτέλεσμα να παραμελεί τις προσωπικές του ανάγκες, τα καθήκοντα και τις καθημερινές του ευθύνες. Τα άτομα με ΔΕΠΥ είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν συμπτώματα υπερκαθήλωσης σε σύγκριση με άτομα που δεν έχουν ΔΕΠΥ.
Από την άλλη πλευρά, η υπερεστίαση της ΔΕΠΥ αναφέρεται στη βαθιά εστίαση σε μια συγκεκριμένη εργασία ή δραστηριότητα. Οποιοσδήποτε μπορεί να αξιοποιήσει αυτήν την «κατάσταση ροής», που περιγράφεται ως πλήρως αφοσιωμένος σε μια εργασία χωρίς εσωτερικές ανησυχίες, κούραση ή πλήξη. Η έρευνα δείχνει επίσης ότι αυτό μπορεί να αυξήσει την παραγωγικότητα και συχνά συνδέεται με αισθήματα ολοκλήρωσης.
Ενώ αυτά τα δύο φαινόμενα μπορεί να είναι παρόμοια κατά κάποιο τρόπο, η υπερκαθήλωση τροφοδοτείται από ένα έντονο πάθος ή ενδιαφέρον για τη δραστηριότητα. Αντίθετα, η υπερεστίαση καθοδηγείται από εργασίες και συχνά συνοδεύεται από σαφείς στόχους και ισχυρή αίσθηση κατεύθυνσης.
Ο έλεγχος και η ρύθμιση της υπερκαθήλωσης μπορεί να είναι δύσκολος. Από την άλλη πλευρά, με την υπερεστίαση, μπορείτε σκόπιμα να προκαλέσετε μια «κατάσταση ροής» και να την προσαρμόσετε όπως θέλετε.
Παραδείγματα και Σημάδια Υπερκαθήλωσης
Όταν συμβαίνει ανεξέλεγκτη υπερκαθήλωση της ΔΕΠΥ, το άτομο μπορεί να έχει μια ανθυγιεινή εμμονή ή εθισμό σε ένα χόμπι, δραστηριότητα ή αντικείμενο. Αυτό συνδέεται συνήθως με τα ακόλουθα σημάδια:
- Χάνοντας την αίσθηση του χρόνου
- Απομάκρυνση από το περιβάλλον
- Παραμέληση ρόλων και ευθυνών
- Αγνοώντας τις προσωπικές ανάγκες
- Αγωνίζεται να σταματήσει ή να αλλάξει δραστηριότητες
- Κολλάνε σε μικρές λεπτομέρειες
Η υπερκαθήλωση εκδηλώνεται διαφορετικά από το ένα άτομο στο άλλο. Κάποιος με ΔΕΠΥ μπορεί να ασχοληθεί με ένα χόμπι όπως το πλέξιμο ή τη ζωγραφική ή μια τυχαία δραστηριότητα όπως η παρακολούθηση των σύννεφων.
Κατά καιρούς, αυτή η υπερκαθήλωση μπορεί να είναι χρήσιμη. Ένα άτομο που ασχολείται πλήρως με μια εργασιακή δραστηριότητα ή εργασία μπορεί να αφιερώσει ώρες για να την ολοκληρώσει χωρίς να αποσπάται η προσοχή του.
Ωστόσο, σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο το άτομο χειρίζεται τις καθημερινές του εργασίες και ευθύνες. Για παράδειγμα, ένα άτομο που ασχολείται πολύ με μια δραστηριότητα μπορεί να ξεχάσει να φάει, να κάνει ντους ή να ολοκληρώσει μια σημαντική δουλειά.
Η υπερχείλιση της προσοχής που συνδέεται με τη ΔΕΠΥ δεν είναι απαραίτητα υποχρέωση. Μπορείτε να διατηρήσετε την προσοχή του αετού στους τρέχοντες στόχους σας όταν μάθετε να κατευθύνετε την προσοχή σας.
Πώς να ξεπεράσετε την υπερκαθήλωση και να ανακατευθύνετε την προσοχή σας
Μπορείτε να ξεπεράσετε την υπερδιέγερση της ΔΕΠΥ με επαγγελματική υποστήριξη και με σωστές στρατηγικές. Δείτε πώς μπορείτε να διαχειριστείτε αποτελεσματικά την προσοχή σας και να την αξιοποιήσετε στο έπακρο.
Θέστε υγιή όρια
Αν συνειδητοποιήσετε ότι ένα συγκεκριμένο χόμπι ή ενδιαφέρον καταλαμβάνει όλο και περισσότερο από τον χρόνο σας, προσπαθήστε να ορίσετε ξεκάθαρα χρονικά όρια για αυτές τις δραστηριότητες. Δείτε πώς μπορείτε να θέσετε σωστά όρια:
- Γράψτε ένα ημερήσιο ή εβδομαδιαίο χρονικό όριο για τις δραστηριότητες ή τα χόμπι στα οποία προσηλώνεστε.
- Ορίστε μια ώρα της ημέρας που επιτρέπονται αυτές οι δραστηριότητες. Για παράδειγμα, μπορείτε να τα προγραμματίσετε προς το τέλος της ημέρας για να διασφαλίσετε ότι θα παραμείνετε συγκεντρωμένοι όταν εργάζεστε ή μελετάτε.
- Καθορίστε τις συνθήκες που θα επιτρέψετε στον εαυτό σας να συμμετέχει σε αυτές τις δραστηριότητες, όπως μετά την άσκηση ή κατά τη διάρκεια του καθορισμένου ελεύθερου χρόνου.
- Ζητήστε από τους φίλους και την οικογένειά σας να σας κρατήσουν υπόλογους κρατώντας επαφή μαζί σας.
Προγραμματίστε Συνεπή Διαλείμματα
Ενσωματώνετε συχνά διαλείμματα σε δραστηριότητες στις οποίες προσηλώνεστε. Προγραμματίστε ένα διάλειμμα 5-10 λεπτών για κάθε 30 λεπτά του χρόνου που αφιερώνετε στις αγαπημένες σας ασχολίες. Κατά τη διάρκεια αυτού του διαλείμματος, μπορείτε να φτιάξετε ένα σνακ, να κάνετε μια γρήγορη βόλτα ή να κάνετε κάτι που σας βοηθά να απομακρύνετε την εστίασή σας από τη δραστηριότητα.
Το να απομακρύνετε τον εαυτό σας από αυτό που κάνατε μπορεί να αποτρέψει την υπερβολική εμβάπτιση στη δραστηριότητα και να σας βοηθήσει να επαναπροσδιορίσετε την αντίληψή σας για το χρόνο και την πραγματικότητα.
Εξερευνήστε νέες δεξιότητες και ενδιαφέροντα
Διαφοροποιώντας τη δεξαμενή των χόμπι σας, είναι λιγότερο πιθανό να προσηλωθείτε υπερβολικά σε μια συγκεκριμένη δραστηριότητα. Προκαλέστε τον εαυτό σας δοκιμάζοντας ένα νέο άθλημα, μαθαίνοντας μια ξένη γλώσσα ή μαθαίνοντας ένα μουσικό όργανο. Η συμμετοχή στην εθελοντική εργασία είναι ένας άλλος πολύ καλός τρόπος για να βρείτε απόλαυση και πληρότητα. Όταν δοκιμάζετε κάτι νέο, είναι καλή ιδέα να το προσεγγίζετε με υγιή όρια.
Ζητήστε συμβουλές και υποστήριξη
Με ένα σταθερό σύστημα υποστήριξης και επαγγελματικές συμβουλές, μπορείτε να διαχειριστείτε τον χρόνο και τους πόρους σας πιο αποτελεσματικά. Η συνεργασία με έναν ψυχολόγο μπορεί να ανοίξει έναν ασφαλή χώρο για να συζητήσετε διαφορετικές στρατηγικές που θα σας βοηθήσουν να αποφύγετε τα ερεθίσματα υπερκαθήλωση, να θέσετε σταθερά όρια και να δώσετε προτεραιότητα στις καθημερινές δραστηριότητες.
Επιπλέον, ο ψυχολόγος σας μπορεί να σας συστήσει γνωσιακή συμπεριφορική εκπαίδευση (CBT) για να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε την υπερκαθήλωση της ΔΕΠΥ και άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με τη ΔΕΠΥ. Αυτή η μορφή θεραπείας μπορεί να ενισχύσει τα κίνητρα και την εστίαση και να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε συνήθειες που επηρεάζουν την παραγωγικότητα και την πρόοδό σας.
Χρησιμοποιήστε εργαλεία και πόρους
Κατά την αντιμετώπιση της υπερκαθήλωσης ΔΕΠΥ, η αποτελεσματική διαχείριση του χρόνου γίνεται βασικό στοιχείο. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε πολλά διαφορετικά εργαλεία και πόρους για να μεγιστοποιήσετε την παραγωγικότητά σας, να διατηρήσετε τον εαυτό σας συγκεντρωμένο και να διαχειριστείτε καλύτερα τον χρόνο σας.
Για παράδειγμα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια εφαρμογή διαχείρισης χρόνου για να δημιουργήσετε ένα ημερήσιο πρόγραμμα με χρονικά τετράγωνα για εργασία και παιχνίδι. Επιπλέον, μπορείτε να δοκιμάσετε την Τεχνική Pomodoro χρησιμοποιώντας ένα απλό χρονόμετρο. Αυτή η ευρέως χρησιμοποιούμενη μέθοδος διαχείρισης χρόνου χωρίζει τις δραστηριότητες σε διαστήματα που χωρίζονται με μικρά διαλείμματα.
Μια εφαρμογή παραγωγικότητας μπορεί να σας βοηθήσει να παρακολουθείτε τις καθημερινές σας υποχρεώσεις. Αυτό θα εξασφαλίσει ότι θα ολοκληρώσετε όλα όσα χρειάζεστε πριν βουτήξετε σε δραστηριότητες αναψυχής. Η υπερδιέγερση της ΔΕΠΥ δεν χρειάζεται να είναι ο δολοφόνος της παραγωγικότητάς σας. Η υπερδιέγερση είναι μια κοινή εμπειρία σε άτομα με ΔΕΠΥ, ειδικά όταν συμμετέχουν σε δραστηριότητες που βρίσκουν ενδιαφέρουσες.
Η τάση για υπερκαθήλωση δεν σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσετε τις δραστηριότητες που σας αρέσουν. Αυτό που είναι σημαντικό είναι να έχετε τα σωστά όρια, σύστημα υποστήριξης και στρατηγικές για να εμποδίσετε αυτά τα ενδιαφέροντα να κυριαρχήσουν στη ζωή σας.
Πηγή: Notos Press
