Τα άτομα με αναπηρία είναι πιο ευάλωτα στις κακοποιητικές συμπεριφορές από τον περίγυρο αλλά και από την ίδια την οικογένεια τους. Αυτό συμβαίνει λόγω της διαφορετικότητας τους. Και επειδή κάποια κράτη δεν θεωρούν αυτά τα άτομα αναπαραγωγικά λόγω της ασθένειας τους. Άρα και όχι λειτουργικά για να προσφέρουν σε μια δουλειά. Η βία που δέχονται ολοένα και αυξάνεται, κυρίως στις γυναίκες με αναπηρία. Μία από τις μορφές βίας που δέχονται είναι η αναγκαστική στείρωση.
Με βάση το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (EDF), κυβερνήσεις σε δεκατρία κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης εφαρμόζουν την αναγκαστική στείρωση σε γυναίκες με αναπηρία. Αυτή είναι μια ακόμα μορφή βίας που βιώνουν οι γυναίκες αυτές. Μέσα σε αυτά τα δεκατρία κράτη-μέλη που είναι νόμιμη η αναγκαστική στείρωση σε άτομα με αναπηρία είναι η Πορτογαλία, Φιλανδία, Βουλγαρία, Κροατία, Μάλτα, Τσεχία, Κύπρο, Δανία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία και Σλοβακία.
Οι δικαιολογίες για να εφαρμόζουν αυτή την πρακτική είναι διάφορες. Για παράδειγμα, το 2015 δικαστήριο στην Κροατία επέτρεψε την αναγκαστική στείρωση. Στείρωσαν μια γυναικά με ψυχοκοινωνική αναπηρία. Η δικαιολογία ήταν ότι έβαζε σε κίνδυνο τη ζωή της με τις συχνές εγκυμοσύνες που είχε. Στην πραγματικότητα, η αναγκαστική στείρωση είναι αυτή που βλάπτει την υγεία αυτών των γυναικών. Παρόλα αυτά, στην Ισπανία η αναγκαστική στείρωση δεν έχει σταματήσει, ειδικά σε γυναίκες με νοητικές ή ψυχοκοινωνικές διαταραχές.
Το νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα
Όσον αφορά, την Ελλάδα σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για άτομα με αναπηρία δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία για το ποσοστό των γυναικών που αναγκάστηκαν να υποβληθούν σε στείρωση. Υπάρχουν όμως, κάποιες καταγραφές περιπτώσεων από το 2022. Σε αυτές τις καταγραφές τρεις γυναίκες με νοητική αναπηρία προέβησαν σε αναγκαστική στείρωση με την συγκατάθεση των κηδεμόνων τους. Υπάρχει και μια πρόσφατη καταγγελία από την Κυπριακή Συνομοσπονδία Οργανώσεων Αναπήρων. Συγκεκριμένα, μια γυναίκα με νοητική αναπηρία αφού γέννησε, την στείρωσαν για να μην μπορεί στο μέλλον να ξανά γεννήσει.
Το θέμα αυτό έχει προχωρήσει στη Βουλή. Επειδή είναι ένα ζήτημα πολύ λεπτό θα πρέπει να υπάρξει ένα νομοθετικό πλαίσιο. Αυτό θα καλύπτει τις ανάγκες και τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Η Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξήγησε πως πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα και στο νομοθετικό πλαίσιο που το περιβάλλει. Γιατί υπάρχει εμπλοκή και άλλων ατόμων όπως σε κάποια κράτη- μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα άτομα με αναπηρία παίρνουν την έγκριση για την στείρωση από τους κηδεμόνες τους.
Οι νομοθέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπαθούν να βάλουν φρένο στην αναγκαστική στείρωση. Το πρόβλημα που προκύπτει είναι ένα ηθικό ζήτημα. Κατά πόσο και σε ποιο βαθμό θα πρέπει να καθορίζουν οι κηδεμόνες των ανθρώπων με αναπηρία το αν θα πρέπει να στειρωθούν ή όχι.
Πηγές:
Χατζηαποστόλου, Παναγιώτης, (2023). «Μεσαίωνας» για ΑΜΕΑ: Ο νόμος που τους καθιστά ανύπαρκτους και πώς θα αλλάξει. Ανάκτηση από ηλεκτρονική διεύθυνση: https://app.alphanews.live/cyprus/mesaionas-gia-amea-o-nomo, τελευταία πρόσβαση: (29/02/2024).
Αγνώστου συγγραφέα (2023). ΕΣΑμεΑ: Η Ευρώπη συνεχίζει την αναγκαστική στείρωση γυναικών με αναπηρία. Ανάκτηση από ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.reporter.gr/Oles-oi-eidhseis/586370-ESAmeA-H, τελευταία πρόσβαση: (29/02/2024).
Μυταρά. Ευαγγελία, (2022). Πολιτικές για τις γυναίκες με αναπηρία σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Ανάκτηση από ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.eoty.gr/politikes-gia-tis-gynaikes-me-anapiria-se-ev, τελευταία πρόσβαση: (29/02.2024).
Παρθενίδης, Κύριλλος, (2018). Πρόγραμμα στείρωσης επ’ αμοιβής και ηθικές προεκτάσεις. Ανάκτηση από ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.maxmag.gr/politismos/koinonia/programma-prolipsi, τελευταία πρόσβαση: (29/02/2024).
